Spreekwoorden

[Sa3ied_Aker3ie]

wie kent deze ???

"ademoethegh 7miegh oera ma moethegh semdaagh"

Vertaling:

''ik ga liever warm dood, dan dat koud dood ga''

wanneer wordt deze uitdrukking gebruikt?

WERD ..namelijk vroeger (ong 10 of 20 jaar na de rifoorlog in 1920 toen er imazighen et leger in gingen in spanje waardoor ze goed werden betaalt ..er was namelijk weinig werk voor de shab rkempoeth en er was dus en grote hongersnood.

"ik ga liever warm door(dood met en volle warme buik) ..dan dat ik koud dood ga(dood door de honger)"


yek tfehmemaye nir la haha

[Izouran]

;)

[Hadou]

-Siuer xu qzin ( ayddi) ! sujddas ttame3rat.
praat over een hond, houd een knuppel gereed.

-kour ttghat tayer s datt ennes
elke geit hangt aan haar poot

- mayndacc ixxessen a ya 3aryan? xessentayi ttixuddam
wat heb je nodig naakte man? ik heb ringen nodig...

-Izenz ttafounast x ttyazit (of)
-ttezenz tafounast x ttyazit
hij verkocht een koe voor een kip

Er zit een verhaaltje aan vast:
2 buurvrouwen hadden zoals gewoonlijk kippen lopen. Op een dag liep één kip de tuin van de buurvrouw''2'' binnen. Buurvrouw ''1'' miste haar kippetje en verzocht vriendelijk buurvrouw''2'' om bij haar tuin en hokken te zoeken. Buurvrouw ''2'' ontkende later dat ze dat kippetje bij haar bevindt. Tot een zekere dag buurvrouw ''1'' dat kippetje herkende op het land van buurvrouw ''2''. Weer verzocht ze de buurvrouw ''2'' om dat kippetje terug te geven. Buurvrouw ''2'' weigerde dus besloot buurvrouw''1'' haar voor de rechter te dagen.
Eenmaal bij de rechter aangekomen, moesten ze ieder een  advocaat nemen die de zaak van de kip in behandeling zou nemen en dat kip bij de rechter laten ( bewijsmateriaal.. ( eitjes voor de rechter)). Nou de advocaten werken per uur en daar zit een prijs kaartje aan. Maar de buurvrouwen wilden per se gelijk krijgen. TTaghennant !! Na jaren van juridische strijd die veel geld gekost heeft, kampten de vrouwen zonder geld en besloten ze ,ieder voor zich ,een koe te verkopen. ( wat veel geld waard is) . Dat geld van de koe raakte weer op , maar zonder resultaat. De advocaten en de rechter beloofden ze van alles, maar wat ze deden was die vrouwen aan het lijntje houden.
Op een dag ging dat kippetje dood. Zonder ieder profijt van te hebben en zonder het oordeel van de rechter. Buurvrouwen verloren dus veel goederen en de koe. En bleven met spijt naar de hemel te staren...

[latief]

deyes a7rou!
er zit meel in (ook wel a7herhour genoemd) wordt ookwel gebruikt als er geen geluk is.

Een man had bezoek van een aantal mensen, hij heete ze welkom en vroeg of ze aghi (karnemelk) wilden drinken. Ze hadden dorst en ze stemden gewillig in.
De heer des huizes ging naar zijn vrouw en vroeg om de karnemelk, de vrouw klaagde dat de kinderen niets te hebben en dat zij voorgaan enfin.....hij kreeg het niet mee, en voor de rest had hij niks anders.
Hij terug naar zijn gasten om ze het slechte nieuws te brengen,  dus besloot hij ze te vertellen dat hij ze geen karnemelk kan geven omdat er a7rou in zit

[latief]

-Siuer xu qzin ( ayddi) ! sujddas ttame3rat.
praat over een hond, houd een knuppel gereed.

-kour ttghat tayer s datt ennes
elke geit hangt aan haar poot

- mayndacc ixxessen a ya 3aryan? xessentayi ttixuddam
wat heb je nodig naakte man? ik heb ringen nodig...

-Izenz ttafounast x ttyazit (of)
-ttezenz tafounast x ttyazit
hij verkocht een koe voor een kip

Er zit een verhaaltje aan vast:
2 buurvrouwen hadden zoals gewoonlijk kippen lopen. Op een dag liep één kip de tuin van de buurvrouw''2'' binnen. Buurvrouw ''1'' miste haar kippetje en verzocht vriendelijk buurvrouw''2'' om bij haar tuin en hokken te zoeken. Buurvrouw ''2'' ontkende later dat ze dat kippetje bij haar bevindt. Tot een zekere dag buurvrouw ''1'' dat kippetje herkende op het land van buurvrouw ''2''. Weer verzocht ze de buurvrouw ''2'' om dat kippetje terug te geven. Buurvrouw ''2'' weigerde dus besloot buurvrouw''1'' haar voor de rechter te dagen.
Eenmaal bij de rechter aangekomen, moesten ze ieder een  advocaat nemen die de zaak van de kip in behandeling zou nemen en dat kip bij de rechter laten ( bewijsmateriaal.. ( eitjes voor de rechter)). Nou de advocaten werken per uur en daar zit een prijs kaartje aan. Maar de buurvrouwen wilden per se gelijk krijgen. TTaghennant !! Na jaren van juridische strijd die veel geld gekost heeft, kampten de vrouwen zonder geld en besloten ze ,ieder voor zich ,een koe te verkopen. ( wat veel geld waard is) . Dat geld van de koe raakte weer op , maar zonder resultaat. De advocaten en de rechter beloofden ze van alles, maar wat ze deden was die vrouwen aan het lijntje houden.
Op een dag ging dat kippetje dood. Zonder ieder profijt van te hebben en zonder het oordeel van de rechter. Buurvrouwen verloren dus veel goederen en de koe. En bleven met spijt naar de hemel te staren...

tham3arat is geen knuppel maar wordt gebruikt om thakort N didath mee te vergrendelen.

[Hadou]

Serha tti ghmass! (je tanden bezighouden.)
Wordt gezegd bij de thee.
aqqacc ( Pinda's , Pistache, enz..) atteserhiedd Thighmass.

[Dora]

qa waskessegh tmith > heb zijn navelstreng niet geknipt.

zegt men om aan te geven dat ie niet veel over een persoon weet.

[Hadou]

Ma tte7ddadd ddi sabe3 inou?
was je getuige op mijn 7de geboortedag?

Zegt men ( oudere persoon) tegen iemand die jonger is en niet wil dat hij tegen  gesproken of gecorigeerd wordt.

[Dora]

grappig want wij zeggen ook weleens:

mara yeka /yexdam ...., as 3awdegh sabe3 >>> als hij/zij.....(kan je per situatie anders invullen) doet, vier ik nog een geboortefeest voor hem/haar

[Hadou]

aar gha tcab ttbaghra.
Tot de kraai grijs (wit)wordt.

Als je op iets zit te wachten wat er niet komt.

[Dora]

w8 ff denken...je mag me niet overtreffen

[Dora]

er is een spreekwoord over een kleedje >> zoiets van ie watta am azathir ..dus hij valt net als een kleed (een kleed blijft nooit staan (ongerold dan)...ofzo...maar zal ff navragen hoe ie precies gaat

[Hadou]

wa ccatt a3ereboub!

betekent iets van: klets niet uit je nek

itegg tticctti ouddaghar
hij slaat als een blinde omzich heen
(hij weet niet waar hij zijn hand legt)

[latief]

Dit is niet echt een spreekwoord, maar toch..... gaat over eergevoel!

Der was eens een man in de aith waryagher, die was op een dag zijn deur aan het dicht metselen(hoofd ingang)
Een groepje mannen dat langs liep vond het vreemd en sprak de man aan:

wa yatharas min takkid?
waarop de man antwoorde: Woehajof iqsa7 ayathma.

hongersnood is moeilijk, hij wou niet aan de bedelstaf.

[Tamqeyast_]

me ma zegt altijd

Aqemoum eni ibel7en outifhen 3izan..

Dus iemand die zijn mond houd, ja die krijgt ook geen problemen zeg maar..