liff

[Mohamed el Massoudi]

Dutch:
heb wat gelezen over de liff-alliancies onder de Aith Waryagharan, waarbij de hele stam werd onderverdeeld in 5 gelijke delen, die bijvoorbeeld bij bedreiging van buiten [boosaardige sultans, Spanje , Frankrijk] konden worden gemobiliseerd [en nog meer dingen] mijn moeder kan zich er niets meer van herineren, wie weet erwel wat van af

[admin]

Hey Mohamed,

Er is ook een Engelstalig forum actief. Als je rechtsbovenaan op het 2de vlaggetje van rechts klikt kom je als het goed is op The English Board. Gelieve de volgende keer daar je Engelstalige berichten te posten.

[Fouad Bensaddek]

salem aleikoum

Bij ons (Aith Waryager) was er sprake van 2 soorten liffs, allianties tussen verschillende clans, (afgeleide van het Arab `Laff`), namelijk de permanente en de tijdelijke.

De permanente liff speelde zich af op het het hoogste niveau van de stam( de clans:bijv; Aith Yusif w`ari, Aith W`ari, Aith Bu`ayyash, Aith Adhiya, enz), en deelde de stam in 2 vijandige fracties.

De tijdelijke liff speelde zich af binnen een clan, een subclan, of zelfs een bloedlijn.Binnen deze tijdelijke liffs veranderde de coalities ook sneller van structuur, maar hou in je achterhoofd dat deze tijdelijke liffs de spaken waren in het wiel van de permanente liffs.

Ik zal nu de opbouw van KHAMS KHMAS (vijf vijfden) en de samenstelling van de permanente liff bespreken.

1. Khums 1:Aith Yusif w`ari
           Aith Turirth
           Aith`Ari
           Timarzga

2. Khums 2:Aith `Abdallah
          
3. Khums 3:Aith `Adhiya
           Aith Bu`ayyash

4. Khums 4:Aith Hadhifa
           Aith `Arus

5. Khums 5:Imrabdhen

De verdeling van deze khams khmas over de 2 vijandige fracties was als volgt.

Fractie A: (1) Aith Yusif w`ari
               Aith Turirth
           (3) Aith Bu`ayyash
           (4) Aith Hadhifa
               Aith `Arus
           (5) Imrabdhen

Fractie B: (1) Aith `Ari
               Timarzga
           (3) Aith `Adhiya
           (2) Aith `Abdallah

Zoals je kan zien doorkruist het systeem van de liff de opbouw van de verschillende Khums, maar veel verassender is het feit dat Fractie A, ook in manschappen, 2 keer zo groot is als Fractie B.
Om dit probleem te ondervangen heeft Fractie B allianties gesloten met clans van andere stammen, namelijk de Truguth uit Thimsaman, Aith`Akki uit Aith Tuzin, Izimurren uit Ibuqquyen en de Aith `Aisa en Izarwalen uit Aith Yittuft.
Fractie A heeft op zijn beurt een alliantie met de Ija`unen uit Aith`Ammarth.

Hoe graag ik je ook zou willen vertellen dat deze liffs alleen bestonden om vijanden van buiten te weerstaan is het helaas niet het geval.
Over het algemeen werd er vooral onderling gevochten, met name de Aith Yusif w`ari tegen de Aith `Ari, de Aith Turirth tegen de Timarzga, de Aith Hadhifa tegen de Aith `Abdallah en de Aith Bu`ayyash tegen de Aith `Adhiya.
Dit alles natuurlijk onder de paraplu van de totale stamoorlog waarvan de laatste heeft gewoed ergens tussen 1873-1894, deze oorlog heeft 7 jaar geduurd en is geeindigd in een gelijk spel.
Na deze totale stamoorlog is er nooit meer een dergelijke oorlog geweest, en waren het vooral de tijdelijke liffs die het tegen elkaar opnamen.
De liff is nooit echt belangrijk geweest bij dreiging van buitenaf aangezien de Aith Waryager vanzelf een eenheid vormde, waarbij vooral de Khams khmas erg belangrijk waren m.b.t. het te verdedigen teritorium en het in het leven roepen en leiden van de zogenaamde Harka`s (milities).
De laatste die dit heeft ondervonden was Bu Hmara (Bu Tghyutsh) in 1908, hier is ook de naam Woekidaan ontstaan.
Tevens waren de Khams Khmas belangrijk bij het verdelen van de boetes zoals die door de Imgharen werdeb opgelegd bij bijvoorbeeld een moord of diefstal. alhoewel het laatste extreem weinig voorkwam.

Ik hoop dat ik ja vraag zo voldoende heb beantwoord, mocht je nog meer vragen hebben ik hoor graag van je.

beslamma

Bron:
The Aith Waryager of the Moroccon Rif
(an ethnography and history)
David Montgomery Hart
The university of Arizona Press
isbn:0-8165-0452-0

[[mohamed]]

Selam fouad,

Heel erg bedankt voor je uitgebreide antwoord. Ik weet dat ze onderling ook vochten, maar meestal in een gevecht overwint de sterkste, en is het sluiten van een alliancie wel het laatste wat je doet, dus ik neem aan dat er verscheidene belangen op het spel stonden. maar verder dan het feit dat de stammen dochters tussen elkaar uithuwelijkden, en daarom de een de ander niet totaal heeft totaal heeft vernietigd kom ik niet,
(ben bezig met een paper over deze liff-coalities)

Ik zie dat je het boek van Hart hebt, ben er zelf erg lang naar op zoek geweest, en heb het sinds een week in mijn bezit (geleend), heb er nog naar gezocht op internet: een speciale print-on-demand versie (dus gewoon een syllabus) koste ongeveer 500,- (slik) weet jij nog een goed adres waar ik er aan kan komen?

NB: ben zelf ook een aith waryaghar, kom uit Sammar (linage Aith Arus)  en jij?

[Fouad B]

salem mohamed

Ten eerste zou ik willen zeggen dat het geen moeite was om je verder te helpen.
Om je vraag te beantwoorden over het boek van Hart, nee ik zou niet weten waar je het zou kunnen halen.
Ik heb het ook geleend van een vriend die het heeft geleend uit de bibliotheek van de Erasmus Universiteit.
Uit je antwoord kan ik afleiden dat je niet begrijpt waarom Fractie A nog allianties zou sluiten terwijl ze aan het winnen zijn (vergeef me als deze veronderstelling niet klopt).

De verklaring hiervoor is de volgende, normaal gesproken is de verdeling in liffs zodanig dat er twee min of meer gelijke fracties zijn, want er waren meer stammen met liff allianties en het systeem van Khams Khmas.
Bij de Aith Waryager is dit intern niet het geval(we laten de allianties met clans van andere stammen voor het gemak buiten beschouwing),dit kwam door de `heilige` clan van de Imrabdhen.
Zonder de Imrabdhen was de stand in manschappen tussen Fractie A en B de volgende; 20333 tegen 15758 man (bron:The Aith Waryager of the Morrocon Rif, blz.317).
De Imrabdhen hadden in totaal 8659 man onder de wapenen, en inderdaad het was vrouw die Fractie B de das om deed, een man van de clan van de Ath Yusif w`ari trouwde met een dochter van een amghar van de Imrabdhen en bezegelde zo het lot van Fractie B.
De Imrabdhen sloten zich hierna aan bij Fractie A en legden zo het beslissende gewicht in de weegschaal zodat die over sloeg naar Fractie A.
In mijn eerste reactie heb ik je uitgelegd hoe Fractie B hierop heeft gereageerd.

Het systeem van de Khams Khmas van de Aith Waryager had een aantal redenen als bestaansgrond.
De eerste is de sociale structuur die dit systeem in het leven riep, de stam was namelijk georganiseerd met wekelijkse meetings (agraw)op de markt, en kon zoals je terecht al opmerkte bij dreiging van buitenaf relatief makkelijk gemobiliseerd worden.
Daarnaast is er de in de eerste reactie genoemde reden namelijk het opleggen en de verdeling van de boetes(haqq)over de verschillende khums zowel wat het betalen betreft als het incasseren.

Het feit dat de ene fractie de andere niet heeft kunnen uitroeien, zoals jij dat noemt, hangt samen met het feit dat door allianties buiten de stam het evenwicht gewaarborgd bleef.
Wel moet ik zeggen dat Fractie A verreweg de meeste interne stam oorlogen heeft gewonnen.

En om je laatste vraag te beantwoorden, ja ik ben inderdaad Awayeger, ik ben van de Aith Ta`a uit de clan van de `True` Aith bu`ayyash.

Ik hoop dat je wat aan deze antwoorden hebt en als je nog vragen hebt dan hoor ik het wel.

Nog succes net je paper en beslamma

[mohamed/2]

hey heel erg bedankt, ook al zeg je dat het geen moeite is, en ja als ik met nog met iets zit vraag ik het wel,

wat vond je trouwens van het boek van Hart/ voor mij is het echt een soort van 'bijbel' geworden,
echt uniek zo'n boekwerk, zou verpichte kost moeten zijn voor elke Rifi

studeer je zelf trouwens op de Eras?

[mohamed/2]

hey heel erg bedankt, ook al zeg je dat het geen moeite is, en ja als ik met nog met iets zit vraag ik het wel,

wat vond je trouwens van het boek van Hart/ voor mij is het echt een soort van 'bijbel' geworden,
echt uniek zo'n boekwerk, zou verpichte kost moeten zijn voor elke Rifi

studeer je zelf trouwens op de Eras?

[Fouad B]

Ik vind het boek van Hart erg interressant maar een beetje eenzijdig in zijn beschrijving van de relaties van de Aith waryager met andere stammen, hij belicht de situatie alleen van de kant van de Aith Waryager maar jij als student moet zo kritisch zijn dat je je realiseert dat elk verhaal op zijn minst twee kanten heeft.

Maar het boek herbergt een schat aan informatie die je nergens anders kan vinden, vooral hoe hij de dagelijkse bezigheden beschrijft vind ik interressant omdat je deze info nergens anders kan vinden.

Ik studeer inderdaad aan de Erasmus, heb je het boek `Rebels in the Rif` weleens gelezen ook een reuze interressant boek en wat makkelijker om aan te komen.

En als je nog vragen hebt schaam je niet om ze te stellen ik vind het heel leuk om je te kunnen helpen, het wordt tijd dat we onze geschiedenis gaan leren willen we in de toekomst onze identiteit vasthouden.
Nogmaals veel succes met je paper, en nu een vraagje van mij doe je dat als hobby of als studieopdracht?


beslamma

[mohamed/2 el Massoudi]

ja je hebt misschien gelijk waneer je zegd dat hij de situatie nogal eenzijdig beschrijft, maar hij is ook antropoloog en hij kan dus ook maar op een plek tegelijk zijn, maar heb begrepen van mijn mentor - kende hij persoonlijk - dat Hart dus vooral was geintresseerd in de liff-coalities, en dat dit nogal uit de hand was gelopen, zoals je misschien zelf gezien had: hij beschreef zelfs de spelletjes die de kinderen speelden, heel erg intressant (geen sarcasme) maar eigenlijk onbruikbaar,

nee het is een studieopdracht, studeer zelf antropologie,

waar ik me trouwens ook de laaste tijd mee bezig hou is 'waarom imzaghen zoveel emigreren' : eerst van uit het platteland in marokko naar de steden/ of grote dorpen, en vanuit daar weer emigreren naar europa, natuurlijk spelen economische redenen mee maar er moet iets meer zijn dat dat alleen, mensen verlaten niet zomaar hun geboortegrond, wat denk jij ?

[imatawen]

salem a3leikoum

Sorry voor mijn late reactie(ik ben nu lid met een nieuwe gebruikersnaam), maar om antwoord te geven op jouw opmerking over de eenzijdige benadering, het volgende, het hangt er puur vanaf met welke intenties je het veldonderzoek in gaat.
Als Hart alleen de aith waryager wou `onderzoeken`, dan is het niet eenzijdig.
Maar hoe je het ook wendt of keert het is een extreem waardevol boek (en niet alleen wat de prijs betreft) met ontzettend veel info wat ik anders nooit had geweten.

Om je vraag over de migratie te beantwoorden, de geschiedenis, en niet alleen de onze, leert ons dat wanneer de omstandigheden dusdanig slecht zijn de mensen ten allen tijde op zoek gaan naar betere leefomstandigheden.
Ik denk dat je onze urbanisatie en arbeidsmigratie echt alleen in die context kan plaatsen, ik denk niet dat er diepere betekenissen achter zitten.
Kijk maar naar de mensen in arif op dit moment, ze willen niet weg omdat ze een hekel hebben aan hun land, maar omdat de omstandigheden hen daar toe dwingen, of omgekeerd door de slechte omstandigheden hebben ze een hekel aan hun land en willen weg.
Dat is in ieder geval mijn mening en ik bedank je dat je er om vraagt.

beslamma

[Mo-Muchacho]

Hallo,

ik heb dit boek ook, en de ruzie tussen de twee liffs onstond, nadat er tijdens een bijeenkomst(agraw) was besloten dat vrouwen van de aith waryagher de markten van Larbaa an Trugth van Temsamane niet meer bezochten. Er zijn twee vrouwen van de aith Yusuf ou ari die dit wel hebben gedaan, vervolgens werd gezegd door een amghar(stamhoof) van de aith ari dat zij een boet e(haqq) moesten betalen. Dit weigerden zij, en een amghar van de imrabden steunde hen in hun besluit. Dus resultaat oorlog. Vervolgens, kozen de Aith Turirth(Tigzirin, ignan, bulma, aith amar, tizimurrin(waar ik vandaan kom)) de kant van hun broeders de aith Yusus ou ari(ajdir, izafzafen, azghar) en de aith Timazga(asrafil, bashkra, etc.) de kant van hun broeders de Aith Ari(tigarth, imjuddjen, imhawren etc.). En vervolgens werden er verder allianties gesoten met andere stammen, de aith bouayyach(aith taa, tifarwin, aith boukrif, izakiren) kozen de kant van de aith yusuf ou ari en de aith adhiya(iagrouanou, tazourakht, mnoud etc) de kant van de aith ari. Kunnen jullie het nog volgen??? En zo werden er dus verdere allianties gesloten...Maar de stam heeft altijd zijn eenheid gehouden, dit komt tot uiting toen bouhmara het gebied onder zijn hoede wou krijgen. Er zijn zelfs spreekwoorden zoals "A yibrighen ana, ghari nemnagh jaranah, agk lbarani temasaghi". Maar ja het is een hele intressante boek,en hij heeft de aith turirth gekozen, en daar van uit heeft hij de hele stam bestudeerd. En voor mij is het echt een top boek, omdat er familieleden in voorkomen dus lezen die handel!!!!!

[mohamed/2 el Massoudi]

Mo-Muchacho bedankt voor je bijdrage, en ja ik kon het nog volgen,


Dat verhaal van Bu-Hmara was zeer intressant, eerst de hele tijd onderelkaar ruzie maken, maar zodra een of andere Sjeik de hele handel wil overnemen, een sterk blok vormen.

doet me touwens denken aan mijn eigen familie, en dan vooral die broertjes en zusjes: de hele tijd met elkaar vechten, en zodra een buitenstaander een opmerking maakt gelijk een leger vormen.