Hoofdmenu

Arrendan Challenge 2020

Gestart door buɛluz, 26/04/2020 om 23:15:05

buɛluz

Taseftit n umyag di Tarifit

Het vervoegen van een werkwoord in het Riffijns

Net als twee jaar geleden wil ik ook dit jaar gedurende de heilige maand even stilstaan bij onze taal, als dat mag. De vorige keer bestond de challenge uit de vertaling en grammatica van de Tarifit taal, oftewel: tarjemt d tajeṛṛumt n Tmaziɣt Tarifit. Dat bleek toch lastiger te zijn dan ik me vooraf had ingeschat. Daarom wil ik het mezelf deze arrendan makkelijker maken. Dit keer zal ik me beperken tot slechts één grammaticaal onderdeel. Namelijk het vervoegen van een werkwoord in de Tarifit taal, oftewel: taseftit n umyag di Tmaziɣt Tarifit.

Het woord amyag (1) betekent binnen de Amaziɣ taalkunde werkwoord. Het is afgeleid van het werkwoord gg = doen. Letterlijk vertaald betekent amyag dus eigenlijk doewoord, oftewel hetgeen wat gedaan wordt in de zin. Het woord taseftit (2) betekent het vervoegen en is afgeleid van het werkwoord fta = dicteren, hardop voorlezen, voorzeggen om op te schrijven. Letterlijk vertaald betekent taseftit n umyag dus eigenlijk: het hardop voorlezen van het doewoord.

De challenge zal de komende maand in principe dus simpeler worden vergeleken met de vorige keer: gedurende arrendan zal ik proberen elke dag 1 werkwoord te vervoegen in het Tarifit. Wat ik van de vorige keer heb geleerd, is dat werkwoorden werkelijk de bouwstenen vormen van onze taal. Veel woorden uit onze taalschat zijn terug te herleiden tot een werkwoord. Door juist te oefenen met het vervoegen van werkwoorden, zul je beter in staat zijn om bepaalde taalkundige patronen in ons Tarifit te ontdekken.

Mijn boodschap luidt dan ook als volgt: indien je je moerstaal wilt leren kennen, begin dan met taseftit n umyag.



(1) Tajeṛṛumt n Tmaziɣt, M. Mammeri, blz. 61
(2) Tajeṛṛumt n Tmaziɣt, M. Mammeri, blz. 63

buɛluz

#1
Voordat ik daadwerkelijk aan de slag met taseftit n umyag, zal ik eerst laten zien hoe een amyag in onze taal er eigenlijk uit ziet. Waaruit bestaat een werkwoord in het Tarifit en hoe is het taalkundig opgebouwd? Nou in principe kunnen werkwoorden opgebouwd worden uit 3, 4, 5 of zelfs 6 verschillende lagen. Hoe dat precies zit zal ik hieronder laten zien door als voorbeeld te nemen het werkwoord fhem = begrijpen.


1. Lexicale stam
In de 1e plaats heb je te maken met de lexicale stam. Deze stam bestaat uit 1 of meerdere vaste consonanten, oftewel de stammedeklinkers. Deze medeklinkers komen steeds terug in de afgeleide woorden en dragen ook een specifieke betekenis met zich mee.

- c-c-c â†' f-h-m =  fhem, sefhem, msefhem, twafhem, rfhamet, afham, asefhem
- begrijpen, leren, met elkaar tot overeenstemming komen, begrip, uitleg, et al.


2. Klankschema
De 2e laag bestaat uit het klankschema. Dit heeft betrekking op de vocalen, oftewel de klinkers. Deze kunnen verschillend zijn afhankelijk van o.a. de werkwoordstijden, getal en de ontkennende vorm.

- c-c-e-c â†' f-h-e-m = imperatief ev.
- c-c-e-c â†' f-h-e-m = voltooide tijd
- c-e-C-e-c â†' f-e-hh-e-m = onvoltooide tijd / imperatief ev. ontkennend
- c-e-c-c â†' f-e-h-m = imperatief mv.
- c-e-c-c â†' f-e-h-m = voltooide tijd
- c-e-C-c â†' f-e-hh-m = onvoltooide tijd / imperatief mv. ontkennend
- c-c-i-c â†' f-h-i-m = voltooide tijd ontkennend


3. Werkwoordstam
De lexicale stam + klankschema geeft de werkwoordstam. Dit is de meest gereduceerde vorm van een werkwoord. En dit is dus wat je gebruikt om mee te vervoegen. In de praktijk kan de werkwoordstam ook gebruikt worden als een werkwoord in de gebiedende wijs enkelvoudsvorm (imperatief ev.), aangezien deze geen persoonsuitgang kent.

- ( f-h-m + c-c-e-c ) â†' fhem = begrijp (werkwoordstam)
- ( f-h-m + c-e-c-c ) â†' fehm = begrijp (werkwoordstam)
- ( f-h-m + c-c-e-c ) â†' fhem! = begrijp! (imperatief ev.)


4. Werkwoord
Als je de werkwoordstam eenmaal hebt gevonden, dan kun je met behulp van voor- en/of achtervoegsels de persoonsuitgangen aan een werkwoord gaan toevoegen. Deze zijn wel afhankelijk van persoon, getal en geslacht. Met de 1e werkwoordstam ( f-h-m + c-c-e-c ) â†' fhem kun je ook de 1e vervoegingen mee maken:

imp. ev.                                  â†'   fhem!
3 ev. m. = hij / netta               â†'   i-fhem
3 ev. v. = zij / nettat               â†'   t-fhem
1 mv. = wij / neccin                â†'   n-fhem

Vervolgens kun je met de 2e werkwoordstam ( f-h-m + c-e-c-c ) â†' fehm de overige vervoegingen mee maken:

1 ev. = ik / necc                      â†'   fehm-É£
3 mv. m. = ze / itni                 â†'   fehm-n
3 mv. v. = ze / nitnti               â†'   fehm-nt
imp. mv. m.                            â†'   fehm-t!
imp. mv. v.                             â†'   fehm-mt!

2 ev. m. = jij / cek                    â†'   t-fehm-d
2 ev. v. = jij / cem                    â†'   t-fehm-d
2 mv. m. = jullie / kenniw          â†'   t-fehm-m
2 mv. v. = jullie / kennint          â†'   t-fehm-mt

Bovenstaande vervoegingen zijn de standaard vervoegingen van een werkwoord. Enkele variaties hierop:

- De vervoeging van imperatief mannelijk meervoud kan regionaal verschillen. fehm-ṯ! â†' fehm-m!
- De vervoeging van imperatief vrouwelijk meervoud kan regionaal verschillen. fehm-mt! â†' fehm-nt!
- De vervoeging van 2e persoon meervoud vrouwelijk kan regionaal verschillen. ṯ-fehm-mt! â†' ṯ-fehm-nt!
- De vervoeging van 3e persoon enkelvoud mannelijk kan verschillen, indien naast een klinker. i-fhem â†' ye-fhem
- Bij alle vervoegingen van een werkwoord kan er een stemloze e-klank worden toegevoegd. Deze e-klank voegt grammaticaal weinig toe, maar is vooral bedoeld om de opeenhoping van medeklinkers tegen te gaan, ter bevordering van de uitspraak. ṯ-fhem, n-fhem, fehm-ṯ, fehm-É£, fehm-n... â†' ṯefhem, nefhem, fehmeṯ, fehmeÉ£, fehmen...


5. Hulpwoorden
Bij de 5e laag kun je met behulp van hulpwoorden een werkwoord ontkennend maken (ur ___ ca) als ook de toekomende tijd aangegeven (ad / a).

- werkwoordstam                         â†'   fhem = begrijp
- imperatief ev.                            â†'   fhem! = begrijp!
- voltooide tijd                              â†'  ifhem = hij heeft begrepen
- onvoltooide tijd                           â†'  ifehhem = hij begrijpt

- imperatief ontkennend                   â†'   ur fehhem ca! = begrijp niet!
- voltooid ontkennend                      â†'   ur ifhim ca = hij heeft niet begrepen
- onvoltooid ontkennend                   â†'   ur ifehhem ca = hij begrijpt niet

- toekomende tijd                           â†'   ad ifhem = hij zal begrepen hebben
- onvoltooid toekomende tijd           â†'   ad ifehhem = hij zal begrijpen


6. Voorvoegsels
Tot slot kun je met behulp van aanvullende voorvoegsels een werkwoord actief maken (s___) als ook passief (twa___). Ook kun je hiermee een werkwoord wederkerig maken (m___).

- fhem = begrijpen
- sefhem = iemand laten begrijpen / uitleggen aan iemand
- twafhem = begrepen worden
- msefhem = elkaar begrijpen / tot overeenstemming komen met elkaar

buɛluz

#2
Als ik voor het werkwoord fhem de vervoegingen verder ga invullen, dan komt het schema als volgt uit te zien:


gebiedende wijsgebiedende wijs ontkennend
imp. ev.fhem!ur fehhem ca!
imp. mv. m.     fehmt â†' fehmet!ur fehhmt ca â†' ur fehhmet ca!
imp. mv. v.             fehmmt â†' fehmemt!         ur fehhmmt ca â†' ur fehhmemt ca!

voltooide tijdvoltooid ontkennend      toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ifhem â†' yefhemur ifhim caad ifhem
3 ev. v. / nettat     tfhem â†' tefhemur tefhim caa tefhem
1 mv. / neccin     nfhem â†' nefhemur nefhim caa nefhem
           
1 ev. / necc     fehmγ â†' fehmeγur fhimeγ caad fehmeγ
3 mv. m. / nitni     fehmn â†' fehmenur fhimen caad fehmen
3 mv. v. / nitenti     fehmnt â†' fehment    ur fhiment caad fehment
           
2 ev. / cek / cem     tfehmd â†' tfehmedur tfhimed caa tfehmed
2 mv. m. / kenniw     tfehmm â†' tfehmemur tfhimem caa tfehmem
2 mv. v. / kennint     tfehmmt â†' tfehmemt       ur tfhimemt caa tfehmemt


onvoltooide tijdonvoltooid ontkennend    onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ifehhemur ifehhem caad ifehhem
3 ev. v. / nettat     tfehhemur tfehhem caa tfehhem
1 mv. / neccin     nfehhemur nfehhem caa nfehhem
           
1 ev. / necc     fehhmγ â†' fehhmeγur fehhmeγ caad fehhmeγ
3 mv. m. / nitni     fehhmn â†' fehhmenur fehhmen caad fehhmen
3 mv. v. / nitenti     fehhmnt â†' fehhment    ur fehhment caad fehhment
           
2 ev. / cek / cem     tfehhmd â†' tfehhmedur tfehhmed caa tfehhmed
2 mv. m. / kenniw     tfehhmm â†' tfehhmemur tfehhmem caa tfehhmem
2 mv. v. / kennint     tfehhmmt â†' tfehhmemt    ur tfehhmemt caa tfehhmemt


buɛluz

#3
De werkwoorden, die ik de komende tijd zal gaan vervoegen, ga ik niet zelf verzinnen. Om mezelf wat werk te besparen zal ik de werkwoorden selecteren uit een kort sprookjesverhaal genaamd Tḥajit n uyazid iskaren, oftewel het verhaal van de dronken haan (3).




Tḥajit n uyazid iskaren

ljj n uyazid iggwar di lɣabet. Netta iggwar iggwar iggwar, arami yufa ijj n tziyyat n ccreb.

Inna-as:

"Ooh! Nnhar-a ufiɣ taziyyat-a n ccreb. Nnhar-a ad ggeɣ ijj n ssekra, ad yiri ur ɣar-s bu rḥedd."

Yazid yarzem tazeyyat-nni, a nini cen wiski n tciba niɣ ca nnuε n ccreb ammu, netta yarzem-it, netta icemm arriḥt n ccreb-nni.

Netta icemm arriḥt-nnes, netta iduwwex uca ywda ɣar tmurt.

Taziyyat-nni teqqim zzat-nnes.

Iá¹£bar cwayt, tus-d taqnennect.

Tenna-as: "Aah! nnhar-a yazid iskar."

Tenna-as: "Raja, ura necc ad ggeɣ ijj n rkas."

Nettat truḥ ɣar tziyyat-nni, nettat tarzem-it ammu, tcemm arriḥet, tduwwex, tewda.

Yus-d upabu εawed kifkif.

Inna-as: "Nnhar-a ad ggeɣ ijj n ssekra."

Netta icemm, netta yewda.

Netta yus-d uqzin.

Aqzin yenna-as: "Nnhar-a: yazid d tqnennect d upabu d wiski, nnhar-a ad ggeɣ ijj n ssekra."

Netta igga ijj n ddekket.

Iskar uca yewda.

Yus-d wuccen. Iswa ijj n ddekket, ynna-as: "Yiwy-d arebbi nnhar-a: yazid d tqnennect d upabu."

Iskar.

Yus-d insi.

Ɛawed iswa iskar.

Yus-d ifis.

Inna-as: "Yiwy-d arebbi nnhar-a zzad: ha yazid d tqnennect d upabu."

Yus-d ssbeε.

Wenni d ɣa yasen, ad yaf ccreb dinni, iqqar-as: "Ha ccreb, ha zzad, ha macca."

Ad isew. Isess.

Wenni ɣa iswen rkas ad iwda ɣar tmurt.

SsbeÉ› iswa rkas iwda, ifis iswa rkas iwda.

Aqzin, uccen, insi, kulci munen swin, kulci wdan ɣar tmurt.

Arǧinna, yazid, inder deg ufaqi.

Zeεma truḥ zzayes dduxt-nni, netta d amezwaru i yarzmen taziyyat-nni.

Ixzar ammu: "Ha!"

Ittwala yinsi da, yifis diha d ssbeε diha ywda.

Aqzin d taqnennect d wuccen kulci iwdan.

Inna-as: "Oh, necc xminni skareɣ, tqewwareɣ. Xzar min ggiɣ."

Netta yiwy tsappa-ness uca iwt-iten zzayes. Marra inɣ-iten.

Safi tkemmer tḥajit.


(3) De menseneetster - M. Kossman, blz. 270

buɛluz

#4
iggwar = hij loopt â†' 3 ev. m. onvoltooide tijd van het werkwoord ugur / uyur = lopen


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.ugur â†' uyur!ur ggwar ca!
imp. mv. m.     ugurt â†' uyurt!ur ggwart ca!
imp. mv. v.             ugurmt â†' uyurmt!         ur ggwarmt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iuyur â†' yuyur ur yuyur caad yuyur
3 ev. v. / nettat     tuyurur tuyur caa tuyur
1 mv. / neccin     nuyurur nuyur caa nuyur
           
1 ev. / necc     uyurÉ£ur uyurÉ£ caad uyurÉ£
3 mv. m. / nitni     uyurnur uyurn caad uyurn
3 mv. v. / nitenti     uyurntur uyurnt caad uyurnt
           
2 ev. / cek / cem     tuyurdur tuyurd caa tuyurd
2 mv. m. / kenniw     tuyurmur tuyurm caa tuyurm
2 mv. v. / kennint     tuyurmtur tuyurmt caa tuyurmt


onvoltooide tijdonvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iggwar â†' yeggwarur iggwar caad iggwar
3 ev. v. / nettat     tggwar â†' teggwarur teggwar caa teggwar
1 mv. / neccin     nggwar â†' neggwarur neggwar caa neggwar
           
1 ev. / necc     ggwarÉ£ur ggwarÉ£ caad ggwarÉ£
3 mv. m. / nitni     ggwarnur ggwarn caad ggwarn
3 mv. v. / nitenti     ggwarntur ggwarnt caad ggwarnt
           
2 ev. / cek / cem     tggward  â†' teggwardur teggward caa teggward
2 mv. m. / kenniw     tggwarm  â†' teggwarmur teggwarm caa teggwarm
2 mv. v. / kennint     tggwarmt â†'  teggwarmt        ur teggwarmt caa teggwarmt


buɛluz

#5
yufa = hij heeft gevonden â†' 3 ev. m. voltooide tijd van het werkwoord af = vinden


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.af!ur ttaf ca!
imp. mv. m.     aft â†' afet!ur ttafet ca!
imp. mv. v.             afmt â†' afemt!         ur ttafemt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iufa â†' yufa ur yufi caad yaf
3 ev. v. / nettat     tufaur tufi caa taf
1 mv. / neccin     nufaur nufi caa naf
           
1 ev. / necc     ufiÉ£ur ufiÉ£ caad afÉ£ â†' ad afeÉ£
3 mv. m. / nitni     ufinur ufin caad afn â†' ad afen
3 mv. v. / nitenti     ufintur ufint caad afnt â†' ad afent
           
2 ev. / cek / cem     tufidur tufid caa tafd â†' a tafed
2 mv. m. / kenniw     tufimur tufim caa tafm â†' a tafem
2 mv. v. / kennint     tufimtur tufimt caa tafmt â†' a tafemt


onvoltooide tijd     onvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ittafur ittif caad ittaf
3 ev. v. / nettat     ttafur ttif caa ttaf
1 mv. / neccin     nttafur nttif caa nttaf
           
1 ev. / necc     ttafeÉ£ur ttifeÉ£ caad ttafeÉ£
3 mv. m. / nitni     ttafenur ttifen caad ttafen
3 mv. v. / nitenti     ttafentur ttifent caad ttafent
           
2 ev. / cek / cem     ttafedur ttifed caa ttafed
2 mv. m. / kenniw     ttafemur ttifem caa ttafem
2 mv. v. / kennint     ttafemt        ur ttifemt caa ttafemt


buɛluz

#6
inna = hij heeft gezegd â†' 3 ev. m. voltooide tijd van het werkwoord ini = zeggen


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.ini!ur qqar ca!
imp. mv. m.     init!ur qqart ca!
imp. mv. v.             inimt!         ur qqarmt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     inna â†' yennaur inni caad yini
3 ev. v. / nettat     tnna â†' tennaur tenni caa tini
1 mv. / neccin     nnna â†' nennaur nenni caa nini
           
1 ev. / necc     nniÉ£ur nniÉ£ caad iniÉ£
3 mv. m. / nitni     nnanur nnin caad inin
3 mv. v. / nitenti     nnantur nnint caad inint
           
2 ev. / cek / cem     tnnidâ†' tennidur tennid caa tinid
2 mv. m. / kenniw     tnnam â†' tennamur tennim caa tinim
2 mv. v. / kennint     tnnamt â†' tennamt     ur tennimt caa tinimt


onvoltooide tijd     onvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iqqar â†' yeqqar ur iqqar caad iqqar
3 ev. v. / nettat     tqqar â†' teqqarur teqqar caa teqqar
1 mv. / neccin     nqqar â†' neqqarur neqqar caa neqqar
           
1 ev. / necc     qqarÉ£ur qqarÉ£ caad qqarÉ£
3 mv. m. / nitni     qqarnur qqarn caad qqarn
3 mv. v. / nitenti     qqarntur qqarnt caad qqarnt
           
2 ev. / cek / cem     tqqard â†' teqqardur teqqard caa teqqard
2 mv. m. / kenniw     tqqarm â†' teqqarmur teqqarm caa teqqarm
2 mv. v. / kennint     tqqarmt â†' teqqarmt      ur teqqarmt caa teqqarmt


buɛluz

#7
ad ggeÉ£ = ik zal doen â†' 1 ev. toekomende tijd van het werkwoord gg = doen


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.gg!ur ttegg ca!
imp. mv. m.     ggt â†' gget!ur ttegget ca!
imp. mv. v.             ggmt â†' ggemt!         ur tteggemt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     igga â†' yeggaur iggi caad yegg
3 ev. v. / nettat     tgga â†' teggaur teggi caa tegg
1 mv. / neccin     ngga â†' neggaur neggi caa negg
           
1 ev. / necc     ggiÉ£ur ggiÉ£ caad ggeÉ£
3 mv. m. / nitni     gginur ggin caad ggen
3 mv. v. / nitenti     ggintur ggint caad ggent
           
2 ev. / cek / cem     tggidâ†' teggidur teggid caa tegged
2 mv. m. / kenniw     tggim â†' teggimur teggim caa teggem
2 mv. v. / kennint     tggimt â†' teggimt     ur teggimt caa teggemt


onvoltooide tijd     onvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ittegg ur ittegg caad ittegg
3 ev. v. / nettat     tteggur ttegg caa ttegg
1 mv. / neccin     ntteggur nttegg caa nttegg
           
1 ev. / necc     tteggÉ£ â†' tteggeÉ£ ur tteggeÉ£ caad tteggeÉ£
3 mv. m. / nitni     tteggn â†' tteggenur tteggen caad tteggen
3 mv. v. / nitenti     tteggnt â†' tteggentur tteggent caad tteggent
           
2 ev. / cek / cem     tteggd â†' tteggedur ttegged caa ttegged
2 mv. m. / kenniw     tteggm â†' tteggemur tteggem caa tteggem
2 mv. v. / kennint     tteggmt â†' tteggemt      ur tteggemt caa tteggemt


Chatt in de wildernis

Citaat van: buɛluz op 01/05/2020 om 12:37:57
De werkwoorden, die ik de komende tijd zal gaan vervoegen, ga ik niet zelf verzinnen. Om mezelf wat werk te besparen zal ik de werkwoorden selecteren uit een kort sprookjesverhaal genaamd Tḥajit n uyazid iskaren, oftewel het verhaal van de dronken haan (3).




Tḥajit n uyazid iskaren
Azul Inco,
Xsegg ac seksig awma, u zix men aarhazj n crab u swix meca hmaas a me sedjeg g cen whiski n ciba,moh sek hed swixt, cek deswid cen nhar whiski n ciba?
Hawed kniu daqarmas e xelli is sekkra nigh la?

a nini cen wiski n tciba


(3) De menseneetster - M. Kossman, blz. 270

buɛluz

#9
ad yiri = hij zal zijn â†' 3 ev. m. toekomende tijd van het werkwoord ili / iri = zijn


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.ili â†' iri!ur ttiri ca!
imp. mv. m.     ilit â†' irit!ur ttirit ca!
imp. mv. v.             ilit â†' irimt!         ur ttirimt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     illa â†' iǧa â†' yeǧaur yeǧi caad yiri
3 ev. v. / nettat     tlla â†' tǧa â†' teǧaur teǧi caa tiri
1 mv. / neccin     nlla â†' nǧa â†' neǧaur neǧi caa niri
           
1 ev. / necc     lliÉ£ â†' ǧiÉ£ur ǧiÉ£ caad iriÉ£
3 mv. m. / nitni     llin â†' ǧinur ǧin caad irin
3 mv. v. / nitenti     llint â†' ǧintur ǧint caad irint
           
2 ev. / cek / cem     tllid â†' tǧid â†' teǧidur teǧid caa tirid
2 mv. m. / kenniw     tllim â†' tǧim â†' teǧimur teǧim caa tirim
2 mv. v. / kennint     tllimt â†' tǧimt â†' teǧimt      ur teǧimt caa tirimt


onvoltooide tijd     onvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ittiri ur ittiri caad ittiri
3 ev. v. / nettat     ttiriur ttiri caa ttiri
1 mv. / neccin     nttiriur nttiri caa nttiri
           
1 ev. / necc     ttiriÉ£ ur ttiriÉ£ caad ttiriÉ£
3 mv. m. / nitni     ttirinur ttirin caad ttirin
3 mv. v. / nitenti     ttirintur ttirint caad ttirint
           
2 ev. / cek / cem     ttiridur ttirid caa ttirid
2 mv. m. / kenniw     ttirimur ttirim caa ttirim
2 mv. v. / kennint     ttirimt      ur ttirimt caa ttirimt


buɛluz

#10
Citaat van: Chatt in de wildernis op 06/05/2020 om 02:55:26
Azul Inco,
Xsegg ac seksig awma, u zix men aarhazj n crab u swix meca hmaas a me sedjeg g cen whiski n ciba,moh sek hed swixt, cek deswid cen nhar whiski n ciba?
Hawed kniu daqarmas e xelli is sekkra nigh la?

Azul a Chatt-inu!

Lla, necc εemmars ma swiÉ£ wiski n tciba. X wawal n "ssekra", neccin ur das-neqqar ca ammu nican "ssekra". Awal-a yeffeÉ£-d zi taεrabt = سَكÙ'َرَ. Neccin neqqar-as "scar" = dronken worden niÉ£ "esseccaret" = alcoholisme niÉ£ "askayri" = alcoholist. Iwalen-a marra qqnen-d É£ar wawal n "ssekra". Maca ura neccin neqqar "É£ella" = dronken worden.



buɛluz

#11
yarzem = hij heeft geopend â†' 3 ev. m. voltooide tijd van het werkwoord arzem = openen


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.arzem!ur arzzem ca!
imp. mv. m.     arzmt â†' arzmet!ur arzzmet ca!
imp. mv. v.             arzmmt â†' arzmemt!         ur arzzmemt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iarzem â†' yarzem ur yarzim caad yarzem
3 ev. v. / nettat     tarzemur tarzim caa tarzem
1 mv. / neccin     narzemur narzim caa narzem
           
1 ev. / necc     arzmÉ£ â†' arzmeÉ£ur arzimeÉ£ caad arzmeÉ£
3 mv. m. / nitni     arzmn â†' arzmenur arzimen caad arzmen
3 mv. v. / nitenti     arzmnt â†' arzmentur arziment caad arzment
           
2 ev. / cek / cem     tarzmd â†' tarzmedur tarzimed caa tarzmed
2 mv. m. / kenniw     tarzmm â†' tarzmemur tarzimem caa tarzmem
2 mv. v. / kennint     tarzmmt â†' tarzmemt        ur tarzimemt caa tarzmemt


onvoltooide tijdonvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     yarzzemur yarzzem caad yarzzem
3 ev. v. / nettat     tarzzemur tarzzem caa tarzzem
1 mv. / neccin     narzzemur narzzem caa narzzem
           
1 ev. / necc     arzzmÉ£ â†' arzzmeÉ£ur arzzmeÉ£ caad arzzmeÉ£
3 mv. m. / nitni     arzzmn â†' arzzmenur arzzmen caad arzzmen
3 mv. v. / nitenti     arzzmnt â†' arzzmentur arzzment caad arzzment
           
2 ev. / cek / cem     tarzzmd â†' tarzzmedur tarzzmed caa tarzzmed
2 mv. m. / kenniw     tarzzmm â†' tarzzmemur tarzzmem caa tarzzmem
2 mv. v. / kennint     tarzzmmt â†' tarzzmemt        ur tarzzmemt caa tarzzmemt


buɛluz

#12
icemm = hij heeft geroken â†' 3 ev. m. voltooide tijd van het werkwoord cemm = ruiken


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.cemm!ur ttcemma ca!
imp. mv. m.     cemmt â†' cemmet!ur ttcemmat ca!
imp. mv. v.             cemmmt â†' cemmemt!         ur ttcemmamt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     icemm ur icemm caad icemm
3 ev. v. / nettat     tcemmur tcemm caa tcemm
1 mv. / neccin     ncemmur ncemm caa ncemm
           
1 ev. / necc     cemmÉ£ â†' cemmeÉ£ur cemmeÉ£ caad cemmeÉ£
3 mv. m. / nitni     cemmn â†' cemmenur cemmen caad cemmen
3 mv. v. / nitenti     cemmnt â†' cemmentur cemment caad cemment
           
2 ev. / cek / cem     tcemmd â†' tcemmedur tcemmed caa tcemmed
2 mv. m. / kenniw     tcemmm â†' tcemmemur tcemmem caa tcemmem
2 mv. v. / kennint     tcemmmt â†' tcemmemt        ur tcemmemt caa tcemmemt


onvoltooide tijdonvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ittcemmaur ittcemmi caad ittcemma
3 ev. v. / nettat     ttcemmaur ttcemmi caa ttcemma
1 mv. / neccin     nttcemmaur nttcemmi caa nttcemma
           
1 ev. / necc     ttcemmÉ£ â†' ttcemmeÉ£ur ttcemmiÉ£ caad ttcemmeÉ£
3 mv. m. / nitni     ttcemmn â†' ttcemmenur ttcemmin caad ttcemmen
3 mv. v. / nitenti     ttcemmnt â†' ttcemmentur ttcemmint caad ttcemment
           
2 ev. / cek / cem     ttcemmd â†' ttcemmedur ttcemmid caa ttcemmed
2 mv. m. / kenniw     ttcemmm â†' ttcemmemur ttcemmim caa ttcemmem
2 mv. v. / kennint     ttcemmmt â†' ttcemmemt        ur ttcemmimt caa ttcemmemt


buɛluz

iduwwex = hij is duizelig geworden â†' 3 ev. m. voltooide tijd van het werkwoord duwwex = duizelig worden


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.duwwex!ur dduwwax ca!
imp. mv. m.     duwwxt â†' duwwxet!ur dduwwaxet ca!
imp. mv. v.             duwwxmt â†' duwwxemt!         ur dduwaxemt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iduwwex ur iduwwex caad iduwwex
3 ev. v. / nettat     tduwwexur tduwwex caa tduwwex
1 mv. / neccin     nduwwexur nduwwex caa nduwwex
           
1 ev. / necc     duwwxÉ£ â†' duwwxeÉ£ur duwwxeÉ£ caad duwwxeÉ£
3 mv. m. / nitni     duwwxn â†' duwwxenur duwwxen caad duwwxen
3 mv. v. / nitenti     duwwxnt â†' duwwxentur duwwxent caad duwwxent
           
2 ev. / cek / cem     tduwwxd â†' tduwwxedur tduwwxed caa tduwwxed
2 mv. m. / kenniw     tduwwxm â†' tduwwxemur tduwwxem caa tduwwxem
2 mv. v. / kennint     tduwwxmt â†' tduwwxemt        ur tduwwxemt caa tduwwxemt


onvoltooide tijdonvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     idduwwaxur idduwwix caad idduwwax
3 ev. v. / nettat     tdduwwaxur tdduwwix caa tdduwwax
1 mv. / neccin     ndduwwaxur ndduwwix caa ndduwwax
           
1 ev. / necc     dduwwaxÉ£ â†' dduwwaxeÉ£ur dduwwixeÉ£ caad dduwwaxeÉ£
3 mv. m. / nitni     dduwwaxn â†' dduwwaxenur dduwwixen caad dduwwaxen
3 mv. v. / nitenti     dduwwaxnt â†' dduwwaxentur dduwwixent caad dduwwaxent
           
2 ev. / cek / cem     tdduwwaxd â†' tdduwwaxedur tdduwwixed caa tdduwwaxed
2 mv. m. / kenniw     tdduwwaxm â†' tdduwwaxemur tdduwwixem caa tdduwwaxem
2 mv. v. / kennint     tdduwwaxmt â†' tdduwwaxemt        ur tdduwwixemt caa tdduwwaxemt


buɛluz

#14
yewḍa = hij is gevallen â†' 3 ev. m. voltooide tijd van het werkwoord wḍa = vallen


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.wḍa!ur weṭṭa ca!
imp. mv. m.     wḍat!ur weá¹­á¹­at ca!
imp. mv. v.             wḍamt!         ur weá¹­á¹­amt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iwḍa â†' yewḍaur iwḍi caad iwḍa
3 ev. v. / nettat     twḍa â†' tewḍaur tewḍi caa tewḍa
1 mv. / neccin     nwḍa â†' newḍaur newḍi caa newḍa
           
1 ev. / necc     wḍiÉ£ur wḍiÉ£ caad wḍiÉ£
3 mv. m. / nitni     wḍanur wḍin caad wḍan
3 mv. v. / nitenti     wḍantur wḍint caad wḍant
           
2 ev. / cek / cem     twḍid â†' tewḍidur tewḍid caa tewḍid
2 mv. m. / kenniw     twḍam â†' tewḍamur tewḍim caa tewḍam
2 mv. v. / kennint     twḍamt â†' tewḍamt        ur tewḍimt caa tewḍamt


onvoltooide tijd         onvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iweá¹­á¹­aur iweá¹­á¹­i caad iweá¹­á¹­a
3 ev. v. / nettat     tweá¹­á¹­aur tweá¹­á¹­i caa tweá¹­á¹­a
1 mv. / neccin     nweá¹­á¹­aur nweá¹­á¹­i caa nweá¹­á¹­a
           
1 ev. / necc     weá¹­á¹­iÉ£ur weá¹­á¹­iÉ£ caad weá¹­á¹­iÉ£
3 mv. m. / nitni     weá¹­á¹­anur weá¹­á¹­in caad weá¹­á¹­an
3 mv. v. / nitenti     weá¹­á¹­antur weá¹­á¹­int caad weá¹­á¹­ant
           
2 ev. / cek / cem     tweá¹­á¹­idur tweá¹­á¹­id caa tweá¹­á¹­id
2 mv. m. / kenniw     tweá¹­á¹­amur tweá¹­á¹­im caa tweá¹­á¹­am
2 mv. v. / kennint     tweá¹­á¹­amt        ur tweá¹­á¹­imt caa tweá¹­á¹­amt