Succes en beperkingen van de Amazigh-beweging nader verklaard.

[buɛluz]

Niet geheel incorrect, excuse me? Wat wil dat dan zeggen: grotendeels wel dus? Nee, dat schreef je niet maar je doet me wel tekort met die opmerking :).

De vraag die dan rijst is of in, zal ik het maar voor het gemak Oost Rif noemen, het woord 'thawriqth' voor een blad zoals een blad uit een boom gebruikt kan worden. Als dat woord zo vertaald wordt, is die vraag eigenlijk toch logisch omdat doorgaans het woord 'page' voor bladzijde wordt gebruikt. Ik vind dat de vertaler een verkeerde aanname doet mocht hij verwachten dat de meeste mensen bij 'leaf' meteen aan een bladzijde denken, tenzij hij ook echt het blad van een plant in gedachte had.

Ik probeerde jou niet tekort te doen, maar met "niet geheel incorrect" wil ik eigenlijk alleen maar zeggen dat de zaken iets complexer liggen dan zo op eerste oogopslag lijkt. Om te beginnen beschik je simpelweg over te weinig informatie om jouw standpunt te kunnen bewijzen, dat AFAR een correctere Tarifit vertaling zou zijn van het Engels LEAF dan á¹®AWRIQá¹®. Zonder verdere onderbouwing blijft het slechts jouw persoonlijke mening om te vinden dat de vertaler een verkeerde aanname doet bij de Tarifit vertaling van het Engelse woord LEAF. Want uit de directe context van het filmpje kun je namelijk niet met zekerheid vaststellen om wat voor soort LEAF het hier gaat: hetzij een bladzijde uit boek dan wel een groen blaadje aan de boom. In dat geval blijft het dus dubbelzinnig en zijn er dus meerdere Tarifit vertalingen mogelijk. Die hier wat mij betreft in principe nog even correct zijn. Of anders gezegd: je kan op basis van het filmpje niet zeggen dat het een correcter is dan het ander. Gelet op het gegeven dat het uiteindelijk vertaald is met á¹®AWRIQá¹® is het aannemelijker dat de betekenis van LEAF in dit geval te maken heeft met de papieren versie:

1. á¹®AWRIQá¹® n RKITAB = Leaf out of book = blad uit boek

Maar dat had net zo goed anders vertaald kunnen worden in het Tarifit, want als je gaat kijken naar de diepere betekenis van het woord, wat jij dus als de “correcte” Tarifit vertaling vindt van het Engelse LEAF, namelijk het woord AFAR met stam FR(W), zul je zien komen de zaken, misschien zonder dat jij het zelf doorhebt, toch nog complexter te liggen. Het woord AFAR wordt in de Tarifit spraak van de Ait Said als volgt vervoegd:

1. AFAR (m.ev.)
2. á¹®AFARá¹® / á¹®IFRIá¹® / á¹®AFRAWá¹® (v.ev.)
3. AFRIWEN (m.mv)
4. á¹®AFRIWIN (v.mv.)

Wat mij ten eerste opvalt, is dat dit verschilt van de vervoeging zoals jij die opnoemt: AFAR (ev) - TIFRA (mv). Het lijkt mij onaannemelijk dat een mannelijk meervoud in het Tarifit begint met de medeklinker T. Volgens mij kan het TIFRA wat jij opnoemt daarom niet de meervoudsvorm zijn van AFAR = mannelijk enkelvoud. TIFRA(Y) is volgens mij eerder de vrouwelijk meervoudsvorm en dus het equivalent van wat wij á¹®AFRIWIN noemen. Het meervoud van AFAR wordt bij ons AFRIWEN genoemd. In de vrouwelijke enkelvoudsvorm komt het woord bij ons het vaakst voor als á¹®AFARá¹® en fungeert hierbij als verkleinwoord van AFAR. Daarnaast is het opvallend dat bij ons het woord in de vrouwelijke enkelvoudsvorm ook nog voorkomt in 2 andere klankvarianten, namelijk á¹®IFRIá¹® en á¹®AFRAWá¹®.

In het dialect van de Ait Said kan het woord AFAR op meerdere manieren correct gebruikt worden binnen de Tarifit taal. Afhankelijk van de mannelijke en vrouwelijke uitgangsvormen, kan het Tarifit woord van AFAR ook dezelfde dubbele betekenis hebben als het Nederlandse woord BLAD en/of het Engelse LEAF:

1. AFAR n ZZITUN = leaf of olive tree = blad van olijvenboom
2. á¹®IFRIá¹® n RKITAB = leaf out of book = blad uit boek

Ik weet verder niet wat jij in taalkundige termen precies schaart onder de noemer “Oost-Rif”, maar in de spraak van mijn eigen stam, die geografisch gezien precies centraal gelegen is in het land van Arif, kan het woord ṮAWRIQṮ de volgende betekenissen hebben:

1. á¹®AWRIQá¹® als synoniem van RCIÆ"ED en  á¹®IFRIá¹® = papieren blaadje
2. ṮIWRIQIN als synoniem van ṮINƐACIN = briefgeld
3. QESS á¹®AWRIQá¹® als onderdeel van het werkwoord = vervoersbewijs / ticket/ reiskaartje kopen

Soms lijkt het alsof iemand meer aanleg heeft om Tamazight te spreken dan een ander, al komen ze uit dezelfde huishouden.

Afgezien van de 1e generatie Irifiyen in Nederland, die vaak alleen maar Tarifit kunnen spreken en dit ook geleerd hebben te spreken in een milieu waar exclusief Tarifit werd gesproken, kiezen denk ik bijna alle overige Tarifit-sprekers in Nederland ervoor om het Tarifit naast het Nederlands te spreken. De een gebruikt het Tarifit wat vaker naast het Nedrlands dan de ander, dat klopt, maar of dit alleen te maken heeft met aanleg, weet ik niet. Ik denk dat ook de omgeving hierbij een factor van belang is. Als je als Tarifit-spreker vaker in kringen begeeft waar standaard Tarifit wordt gesproken, zal je ook meer geneigd zijn om dit voorbeeld te volgen. In veel gevallen zal dat zijn als je in gesprek bent met Irifiyen van de 1e generatie, bijvoorbeeld ouders of grootouders etc. Met broers en zussen en leeftijdsgenoten zal dit voor de nieuwe generaties aanzienlijk minder zijn, aangezien het binnen deze kringen minder standaard is om exclusief Tarifit te gebruiken. Dit in combinatie met het ontbreken van degelijk taalonderwijs in het Tarifit (i.t.t. ruim aanbod hoog-kwalitatief onderwijs in de Nederlands taal) zal ongetwijfeld ook verder bijdragen aan het vaker overschakelen van het Tarifit naar het Nederlands door de "2,5ste of al helemaal de 3e generatie Marokkanen in NL".

Tqadixc,

Ik denk dat wat jij zegt meer sense maakt dan wat die opzichter/life guard/ loopjongen, weet ik het, ons heeft lopen wijsmaken. Hij kwam in eens bij ons zitten en begon over alles en nog wat te praten. Je kon zo zien dat hij veelal uit zijn nek kletste maar mijn maten vonden hem wel grappig. Maar waarom zou hij over de plaatsnaam een verhaal verzinnen, dacht ik. Hij had wel een Temsamaans accent.

Ik heb de informatie uit een boek van de auteur Ahmed Tahiri. Die overigens net als die loopjongen waarschijnlijk ook een Temsaman-accent heeft aangezien A. Tahiri uit Temsaman komt. Het verhaal van die gast, ik weet niet of dat wel over dezelfde kustplaats gaat als hetgeen waarover A. Tahiri spreekt in zijn boek. De geografische coördinaten van de kustplaats van Aftis Dawud zijn: 35°17'07.0"N 3°43'13.0"W. Is dit wel ongeveer dezelfde plek als waar jij bent geweest?

Ik kan het niet zo 1,2,3 vinden op google maar wanneer heeft David Hart in Arif zijn onderzoek gedaan? Ik kan wel zien dat zijn boek in 1976 voor het eerst is uitgebracht?

Als ik me niet vergis heeft de auteur David Hart zijn boek gebaseerd op onderzoek, dat hij had verricht in de jaren 60 in Arif. Zowel van de koloniale tijd als van de situatie net na de onafhankelijkheid van Marokko.

Hoe stel jij voor die doelstelling te bereiken, gezien de situatie waar Imazighen zich bevinden?

Dat weet ik niet zo 1, 2, 3. Het enige wat ik weet is dat die oplossing van de grond opgebouwd moet worden en geen top-down oplossing kan zijn. Of een kopie van de Koerdische strijd. Wat mij zo interesseerde in de eindconclusie van de auteur van het artikel was zijn implicatie dat de Koerden een lichtend voorbeeld zouden zijn voor de Imazighen. Ik weet niet of ik het wel eens ben met die veronderstelling. Ik weet daarom ook niet of we wel zo'n doelstelling moeten hebben. Jij vraagt je af na het lezen hiervan: "hoe doen Koerden het en waarom kunnen wij (Imazighen) niet wat de Koerden kunnen?". Ik vraag me dan juist af: "waarom zouden wij überhaupt moeten doen wat de Koerden gedaan hebben?" De weg naar meer politieke autonomie is geen one-size-fit-all oplossing. Het is een zeer langdurig proces, wat uiteindelijk zal uitmonden in een unieke politieke traditie van de Imazighen. En wat voor het ene volk of natie in het verleden heeft gewerkt, wil nog geen garantie zijn dat het ook bij de Imazighen zal werken. Gelet op de laatste bloederige berichtgeving over de Koerdische strijd is het denk ik misschien wel verstandiger voor de auteur Weitzman om de Koerdische strijd voortaan niet meer als "good practice" aan te dragen, die navolging verdient door de Imazighen.

[Botermes]

Maar dat had net zo goed anders vertaald kunnen worden in het Tarifit, want als je gaat kijken naar de diepere betekenis van het woord, wat jij dus als de “correcte” Tarifit vertaling vindt van het Engelse LEAF, namelijk het woord AFAR met stam FR(W), zul je zien komen de zaken, misschien zonder dat jij het zelf doorhebt, toch nog complexter te liggen. Het woord AFAR wordt in de Tarifit spraak van de Ait Said als volgt vervoegd:

1. AFAR (m.ev.)
2. ?AFAR? / ?IFRI? / ?AFRAW? (v.ev.)
3. AFRIWEN (m.mv)
4. ?AFRIWIN (v.mv.)

Dat is in aan de andere van de rivier niet anders. Er zitten heel weinig verschillen in vervoegingen. 1 die mij wel opvalt is die van het werkwoord voor toevoegen. Ten oosten zeggen ze altijd 'arni' bij ons wordt er meer van 'a(r)nu' gesproken. Welke de juiste is, in zoverre je van een 'juiste' kan spreken is volgens mij geheel arbitrair.

Wat mij ten eerste opvalt, is dat dit verschilt van de vervoeging zoals jij die opnoemt: AFAR (ev) - TIFRA (mv). Het lijkt mij onaannemelijk dat een mannelijk meervoud in het Tarifit begint met de medeklinker T. Volgens mij kan het TIFRA wat jij opnoemt daarom niet de meervoudsvorm zijn van AFAR = mannelijk enkelvoud. TIFRA(Y) is volgens mij eerder de vrouwelijk meervoudsvorm en dus het equivalent van wat wij ?AFRIWIN noemen. Het meervoud van AFAR wordt bij ons AFRIWEN genoemd. In de vrouwelijke enkelvoudsvorm komt het woord bij ons het vaakst voor als ?AFAR? en fungeert hierbij als verkleinwoord van AFAR. Daarnaast is het opvallend dat bij ons het woord in de vrouwelijke enkelvoudsvorm ook nog voorkomt in 2 andere klankvarianten, namelijk ?IFRI? en ?AFRAW?.

Tifray, dat is correct. Maar het is toch niet zo dat er bij jullie van 'tafriwin' wordt gesproken als het over boombladeren gaat, maar juist bij kipvleugeltjes. Althans dat neem ik aan.

In het dialect van de Ait Said kan het woord AFAR op meerdere manieren correct gebruikt worden binnen de Tarifit taal. Afhankelijk van de mannelijke en vrouwelijke uitgangsvormen, kan het Tarifit woord van AFAR ook dezelfde dubbele betekenis hebben als het Nederlandse woord BLAD en/of het Engelse LEAF:

1. AFAR n ZZITUN = leaf of olive tree = blad van olijvenboom
2. ?IFRI? n RKITAB = leaf out of book = blad uit boek

Ik weet verder niet wat jij in taalkundige termen precies schaart onder de noemer “Oost-Rif”, maar in de spraak van mijn eigen stam, die geografisch gezien precies centraal gelegen is in het land van Arif, kan het woord ?AWRIQ? de volgende betekenissen hebben:

1. ?AWRIQ? als synoniem van RCI?ED en  ?IFRI? = papieren blaadje
2. ?IWRIQIN als synoniem van ?IN?ACIN = briefgeld
3. QESS ?AWRIQ? als onderdeel van het werkwoord = vervoersbewijs / ticket/ reiskaartje kopen

Ten oosten van de Nekor rivier is waar ik op doelde. Bij ons wordt er wel eens van een ' tafirt' gesproken en dat kan dan vertaald worden als een (laagje). De R maakt wel plaats voor een bepaalde  tussenklank, een soort extensie.  Vaak wordt daar van gesproken bij het laagje dan in je koffie ontstaat wanneer je het te lang laat staan.

Afgezien van de 1e generatie Irifiyen in Nederland, die vaak alleen maar Tarifit kunnen spreken en dit ook geleerd hebben te spreken in een milieu waar exclusief Tarifit werd gesproken, kiezen denk ik bijna alle overige Tarifit-sprekers in Nederland ervoor om het Tarifit naast het Nederlands te spreken. De een gebruikt het Tarifit wat vaker naast het Nedrlands dan de ander, dat klopt, maar of dit alleen te maken heeft met aanleg, weet ik niet. Ik denk dat ook de omgeving hierbij een factor van belang is. Als je als Tarifit-spreker vaker in kringen begeeft waar standaard Tarifit wordt gesproken, zal je ook meer geneigd zijn om dit voorbeeld te volgen. In veel gevallen zal dat zijn als je in gesprek bent met Irifiyen van de 1e generatie, bijvoorbeeld ouders of grootouders etc. Met broers en zussen en leeftijdsgenoten zal dit voor de nieuwe generaties aanzienlijk minder zijn, aangezien het binnen deze kringen minder standaard is om exclusief Tarifit te gebruiken. Dit in combinatie met het ontbreken van degelijk taalonderwijs in het Tarifit (i.t.t. ruim aanbod hoog-kwalitatief onderwijs in de Nederlands taal) zal ongetwijfeld ook verder bijdragen aan het vaker overschakelen van het Tarifit naar het Nederlands door de "2,5ste of al helemaal de 3e generatie Marokkanen in NL".

Omdat degelijk onderwijs in het Tamazight ontbreekt, zoals jij aangeeft en daar wil ik aan toevoegen, is het juist de reden dat het spreken van het Tamazight wordt geasocieerd met het niet geschoold zijn. Dat is daar het logisch gevolg van. Het zit in het onderbewustzijn van de mensen dat dat zo bij hen opkomt. Het is niet iets waar ze echt over nagedacht hebben. 

Ik heb de informatie uit een boek van de auteur Ahmed Tahiri. Die overigens net als die loopjongen waarschijnlijk ook een Temsaman-accent heeft aangezien A. Tahiri uit Temsaman komt. Het verhaal van die gast, ik weet niet of dat wel over dezelfde kustplaats gaat als hetgeen waarover A. Tahiri spreekt in zijn boek. De geografische coördinaten van de kustplaats van Aftis Dawud zijn: 35°17'07.0"N 3°43'13.0"W. Is dit wel ongeveer dezelfde plek als waar jij bent geweest?

Dat is correct, lieutenant. Het is dat gebied omdat ik de kustlijn van dat strandje herken. Hulde aan Ahmed Tahiri. Mag hij de eerste modern Riffijnse historicus genoemd worden?

Als ik me niet vergis heeft de auteur David Hart zijn boek gebaseerd op onderzoek, dat hij had verricht in de jaren 60 in Arif. Zowel van de koloniale tijd als van de situatie net na de onafhankelijkheid van Marokko.

Ik heb op zijn wikipage gezien dat zijn boek over Arif niet eens onder zijn gerenommeerde werken valt. That would be just a matter of perception, I guess. Onder ons is het wel een geprezen boek uiteraard. Maar dan denk wel eens. Stel je bent echt Riffijns, geboren getogen etc, wat voor toegevoegde waarde kan dat boek dan voor je hebben?

Dat weet ik niet zo 1, 2, 3. Het enige wat ik weet is dat die oplossing van de grond opgebouwd moet worden en geen top-down oplossing kan zijn. Of een kopie van de Koerdische strijd. Wat mij zo interesseerde in de eindconclusie van de auteur van het artikel was zijn implicatie dat de Koerden een lichtend voorbeeld zouden zijn voor de Imazighen. Ik weet niet of ik het wel eens ben met die veronderstelling. Ik weet daarom ook niet of we wel zo'n doelstelling moeten hebben. Jij vraagt je af na het lezen hiervan: "hoe doen Koerden het en waarom kunnen wij (Imazighen) niet wat de Koerden kunnen?". Ik vraag me dan juist af: "waarom zouden wij überhaupt moeten doen wat de Koerden gedaan hebben?" De weg naar meer politieke autonomie is geen one-size-fit-all oplossing. Het is een zeer langdurig proces, wat uiteindelijk zal uitmonden in een unieke politieke traditie van de Imazighen. En wat voor het ene volk of natie in het verleden heeft gewerkt, wil nog geen garantie zijn dat het ook bij de Imazighen zal werken. Gelet op de laatste bloederige berichtgeving over de Koerdische strijd is het denk ik misschien wel verstandiger voor de auteur Weitzman om de Koerdische strijd voortaan niet meer als "good practice" aan te dragen, die navolging verdient door de Imazighen.

Ik schreef ook niet dat het als de Koerden gedaan moet worden Maar als je zoals je schrijft, iets dat vanaf de grond opgebouwd moet worden, kan dat dan wel met koninklijke inmenging of staatsbemoeienis? Ik vind namelijk dat Imazighen te weinig vrijheid hebben gekregen in hoe ze Tamazight willen onderwijzen, zowel in Marokko als Algerije. Het lijkt alsof het onmogelijk wordt gemaakt een gezonde basis te leggen door de excess aan controle die de autoriteiten er over eisen.

[Botermes]

Wacht eens even, ik denk iets op het spoor te zijn. Ik had het over Tafirt wat ik als laagje kon vertalen. Ik denk nu dat het eerder TAFIRIT moet zijn, waarvan de mannelijke equivalent AFIRI, een alledaags woord was/is in het Riffijnse boerenleven omdat daar de laag aan het oppervlak dat bij het verzuringsproces van melk ontstaat , mee wordt aangeduid.

AFIRI is natuurlijk ook de naam van een Amazigh-stam waaruit later de naam voor het continent is afgeleid.  Tot mijn teleurstelling kom ik dit woord niet tegen in de online amazigh woordenboek van Asegzawal.