Op de bres voor het Berbers

[khamenei]

Op de bres voor het Berbers   

De Amazigh cultuur kent sinds de oprichting van het IRCAM (Institut Royal de la Culture Amazighe/Koninklijke Instituut voor de Amazigh Cultuur) in Marokko een grote heropleving. Ik ga het synoniem Berber gebruiken in dit artikel i.p.v van de Amazigh. Na jarenlang gemarginaliseerd te zijn als inheemse cultuur, werd de Berber cultuur gedeeltelijk erkend. Mensen konden voor het eerst in de geschiedenis, een Berbertaal aanleren op school. Zelfs de Arabischtalige Marokkanen beroepen zich trots op de Berbercultuur.

De Taal: verscheidenheid in eenheid
De Berbertaal kent onderling grote dialectverschillen. Zodanig zelfs dat de Berbers elkaar soms niet begrijpen. In Marokko kennen we drie grote Berberdialecten (Tarifiet, Tachelhiet en Tassoussit). In Algerije kent men eveneens ook drie Berberdialecten (Taqbaylit, Tachawit en Tamzabit). In Libië kent men het Nafusi. In de Sahel (Niger, Burkina Faso en Mali) landen spreekt ongeveer 1,5 miljoen mensen het Tuareg dialect. Naast deze grote dialecten kent men ook nog andere dialecten, die in Mauritanië, Tunesië en natuurlijk ook in de diaspora worden gesproken. We zien dat er een groot verschil is tussen de Berberdialecten en ook dat de dialecten geografisch verspreid zijn. De Berbertaal kent op zich geen standaardtaal. Er is niet één Berbertaal die alle Berbers spreken. De Berberdialecten kennen wel een eenheid als het aankomt op fonologie, morfologie, grammatica etc.. Het kolonialisme heeft onze staatgrenzen opgelegd waarmee we tot de dag van vandaag moeten mee leven en waarvan we de consequenties dragen. Ondanks de staatsgrenzen refereren de Berbers, naar zich als Imazighen en naar hun dialect als Thamazight.  Het taaldebat dat ik hier ga behandelen zal slaan op Marokko.  Binnen het taaldebat situeren een aantal stromingen die elk een andere weg willen ingaan met de Berberdialecten.

De eerste stroming wil van alle Berberdialecten in Marokko één standaardtaal maken en op lange termijn van alle Berberdialecten over heel de wereld één standaardtaal maken. Ik behoor persoonlijk tot die stroming. Ik refereer hierbij naar het Baskisch waarbij een aantal dialecten werden verenigd tot één taal. De tweede stroming wil van elk Berberdialect een standaardtaal maken. Hun argument is, dat de Berberdialecten teveel uiteen zijn gegroeid om nog tot één Berbertaal toe te kunnen groeien. Dus in dit geval zal Marokko drie Berbertalen kennen. De derde stroming wilt één Berberdialect opleggen als standaardtaal. De voorstanders van deze stroming vinden dat de Berberdialecten een aantal overeenkomsten heeft maar dat het onmogelijk is om tot één Berbertaal te komen.

De tijd dringt
In Marokko heerst er sinds de onafhankelijkheid (1958) een racistische arabiseringpolitiek, die doelbewust de Berberdialecten probeert uit te roeien. Wij als Berbers kunnen geen tijd meer verspillen met complexe debatten te voeren rond de Berberdialecten. Ik ben van mening dat we de drie Berberdialecten moeten samenbundelen tot één Berberse standaardtaal. De dialecten zullen nog altijd wel worden gesproken in het dagelijks leven.  De standaardtaal zal worden gebruikt in het onderwijs etc… De standaardtaal zal een Algemeen Berbers zijn dat zich dynamisch kan ontwikkelen in dialoog met andere talen.

Maar waarom verzetten sommige Arabische leiders zich tegen de vorming van het Algemeen Berbers? Het grootste gevaar volgens die bepaalde individuen is dat het Algemeen Berbers een natie opbouwende taal zal worden. Het Algemeen Berbers zal alle Berbers van Marokko tot eenheid smeden op het vlak van taal. De Berbers zullen dan het exclusief Arabisch karakter van Marokko veranderd willen zien. De Berbers kunnen ook op lange termijn het Arabisch niet meer gebruiken als taal en overschakelen op het Algemeen Berbers dat ze eventueel uitsluitend gaan gebruiken. Een argument dat de islamisten vaak opwerpen. Maar zo simpel ligt het niet. Het Algemeen Berbers zal op zich ideologisch een moderne taal zijn. Het zal geen religieuze taal zijn, zoals het Arabisch. Het zal een dynamische taal zijn, die zich constant vernieuwt en die zeer  cultureel is ingesteld. De taal zal minder vatbaar zijn voor het fundamentalisme omwille van het feit, dat het een seculiere taal is. Het Algemeen Berbers zal haar wortels hebben in de Berber muziektraditie hebben die ze zal gebruiken om contact te maken met de rest van de wereld.

We moeten tegen het Arabisch kunnen concurreren op het wetenschappelijke en culturele domein. Het Algemeen Berbers zal deze rol kunnen vervullen omwille van het feit dat het een eenheidstaal is. In de plaats van drie verschillende talen die elkaar voor de voeten lopen is het veel efficiënter om één taal te hebben, die op elk vlak gestandaardiseerd is en die zich duidelijk kan manifesteren. Indien de drie Berberse dialecten zich elk tot aparte talen ontwikkelen dan is er taalversnippering. Het Arabisch zou op lange termijn de drie Berberdialecten kunnen overstijgen als cultuurtaal. Het opleggen van één Berberdialect als het Algemeen Berbers zal falen zoals ook de arabiseringpolitiek heeft gefaald om het Arabisch op te leggen als de taal van de Berbers. Het Berbervolk kent al één geschrift (het Tifinagh) en één vlag - nu nog één taal.

Mohamed El Khalfioui
Reacties: khalfioui@gmail.com

© www.timazighin.nl   

[Bades]

Goede tekst. valt wel een beetje met de deur in huis en is ondertussen wel een beetje het bekende liedje.

wel vreemd om de verschillende visies op de toekomst van het Tamazight  stromingen te noemen....