Tamazight grammatica [Tifinagh] in het Nederlands te downloaden

Gestart door tajrrumt, 01/03/2007 om 11:08:08

tajrrumt


Op www.tilelli.nl kunnen jullie een uitgebreide aanleiding tot het Tamazight grammatica in het Nederlands vinden. Vragen, opmerkingen en eventuele verbeteringen zijn van harte welkom en kunnen hier gepost worden. Om het overzichtelijk te houden kunnen we beter hoofdstuk voor hoofdstuk behandelen. De maand Maart is voor vragen over Hoofdstuk 1.

IK zou ook graag  jullie reacties willen weten over dit project.

Tamza

Ik heb een aantal vragen die vooral betrekking hebben op de gehanteerde termen in het eerste hoofdstuk omdat ik het idee kreeg dat je best wat taalkundige voorkennis moet bezitten om het meteen te begrijpen. Dit zijn mijn vragen:

-  Wat is precies een 'consonantschrift'?
-  Wat houdt een 'emfatische medeklinker' in? (Werd me geloof ik wel een keer uitgelegd, maar ik ben het alweer vergeten)
-  Wat zijn 'spiranten'?
-  Wanneer weet je dat een klank 'occlusief' is?

Thayouth

Citaat van: Tamza op 01/03/2007 om 13:57:47
Ik heb een aantal vragen die vooral betrekking hebben op de gehanteerde termen in het eerste hoofdstuk omdat ik het idee kreeg dat je best wat taalkundige voorkennis moet bezitten om het meteen te begrijpen. Dit zijn mijn vragen:

-  Wat is precies een 'consonantschrift'?
-  Wat houdt een 'emfatische medeklinker' in? (Werd me geloof ik wel een keer uitgelegd, maar ik ben het alweer vergeten)
-  Wat zijn 'spiranten'?
-  Wanneer weet je dat een klank 'occlusief' is?

Een consonant is een medeklinker, dus ik neem aan een schrift of een alfabet dat slechts uit medeklinkers bestaat. En een emfatische medeklinker is een medeklinker die met nadruk wordt uitgesproken (net emfatisch opgezocht en het betekent 'nadrukkelijk', dus het zal wel).

En occlusief:  [taalk.] medeklinker, gevormd wanneer de weg die de uit de longen ontwijkende lucht volgt, op enig punt wordt afgesloten.

tajrrumt

#3
Citaat van: Tamza op 01/03/2007 om 13:57:47
Ik heb een aantal vragen die vooral betrekking hebben op de gehanteerde termen in het eerste hoofdstuk omdat ik het idee kreeg dat je best wat taalkundige voorkennis moet bezitten om het meteen te begrijpen. Dit zijn mijn vragen:

-  Wat is precies een 'consonantschrift'?
-  Wat houdt een 'emfatische medeklinker' in? (Werd me geloof ik wel een keer uitgelegd, maar ik ben het alweer vergeten)
-  Wat zijn 'spiranten'?
-  Wanneer weet je dat een klank 'occlusief' is?

- Consonantschrift

Een schrift waar veel gebruik gemaakt wordt van medeklinkers en waar klinkers heel weinig in voorskomen. Dit sort schriften worden Consonantschriften (consonant is een medeklinker).
In het Tamazight komen maar drie volle klinkers voor en de neutrale klinker e wordt heel weinig gebruikt. Het tamazight kent ook geen dubbele klinkers zoals: ee, aa, uu, ou, etc (lees, lees, laan, louder, etc..). Servische is bijvoorbeeld ook zo een taal, men zegt: SBRSKA (servisch).

- Emphatische medklinkers:

De medeklinkers worden nadrukkelijk uitgesproken en zijn de varianten van de occlusieven.

- Spiranten:

In de gesproken tamazight worden sommige letters zachter uigesproken in sommige gebieden van Tamazgha.

Met zegt Th  i.p. T od Dh i.p.v D

Thafunast i.p.v. Tafunast
Adhrar i.p.v. Adrar

Omdat de spiranten geen enkele grammaticale betekenis hebben worden ze op de oorspronkelijke manier geschreven in het Standaard Tamazight:

Adrar en Tafunast.

Een voorbeeld waar de letter wel een grammaticale doel heeft
Imensi : Avondeten
Imendi : Graan
In dit geval kan je niet zomaar de S of  D vervangen omdat het twee verschillende woorden zijn. Maar Thafunast en Tafunast is het nog steeds hetzelfde woord. Daarom is besloten om altijd voor dit soort woorden de oorspronkelijk schrijfwijze te hanteren.

P.s. Bij het lezen van deze woorden kan je natuurlijk altijd de Spirante klank gebruiken. IK lees het ook altijd als Thamgharth, Thawwurth, Thamddit, etc (Tamghart, Tawwurt, Tamddit, etc).

Occluisieven:

De meeste klanken zijn occlusief. Emphatische klanken komen niet erg veel voor. Het is meer een kwestie van deze deze woorden kennen (zoals in ieder taal).


Ik hoop je hiermee geholpen te hebben....




tajrrumt

Citaat van: Thayouth op 01/03/2007 om 14:31:07
Citaat van: Tamza op 01/03/2007 om 13:57:47
Ik heb een aantal vragen die vooral betrekking hebben op de gehanteerde termen in het eerste hoofdstuk omdat ik het idee kreeg dat je best wat taalkundige voorkennis moet bezitten om het meteen te begrijpen. Dit zijn mijn vragen:

-  Wat is precies een 'consonantschrift'?
-  Wat houdt een 'emfatische medeklinker' in? (Werd me geloof ik wel een keer uitgelegd, maar ik ben het alweer vergeten)
-  Wat zijn 'spiranten'?
-  Wanneer weet je dat een klank 'occlusief' is?

Een consonant is een medeklinker, dus ik neem aan een schrift of een alfabet dat slechts uit medeklinkers bestaat. En een emfatische medeklinker is een medeklinker die met nadruk wordt uitgesproken (net emfatisch opgezocht en het betekent 'nadrukkelijk', dus het zal wel).

En occlusief:  [taalk.] medeklinker, gevormd wanneer de weg die de uit de longen ontwijkende lucht volgt, op enig punt wordt afgesloten.

Thayouth:

Dat klopt. IK persoonlijk wil niet zover gaan om ieder soort klank te beschrijven aan de manier waarop het uitgesproken wordt (voorbeelden: Met de tanden op elkaar, met de tong onderin, etc...)

Dat zijn allemaal termen die gebruikt worden om een bepaalde klank te beschrijven. In het Tamazight (zoals in ieder taal) kan je veel meer klank soorten dan de aangegeven emphatische, spiranten, etc... Ik heb het beperkt tot deze om het simpel te houden.

Als je erg verder wil gaan dan kom je de volgende klanken tegen in het Tamazight:


les labiales (f, b, m),
les dentales (t, d, ï,ä, n, r, ë, l ),
les alvéolaires (s, z, ã, ç),
les palatales (c, j),
les vélaires (k, g),
les labiovélaires (æ, å),
les uvulaires (q, x,v),
les pharyngales (p, o)
laryngale (h);
• 2 semi-consonnes : y et w ;
• 4 voyelles : trois voyelles pleines a, I, u et la voyelle neutre
(ou schwa) e qui a un statut assez particulier en phonologie
amazighe.

Tamza

Bedankt, Thayouth en tajrrumt!

Het is me nu wat duidelijker geworden. Ik ga later weer even kijken.

tajrrumt


IK ben bezig met een volgende project waarin ik veel dieper in zal gaan op bepaalde aspecten van de Tamazight Grammatica, daarom zou ik graag willen weten wie van je deze aanleiding heeft gedownload en daarwerkelijk  interesse in heeft om het te lezen en leren.


Lezer

#7
Bedankt voor je bijdrage. We kunnen er zeker van leren. Misschien kunnen we zelfs het boek (pdf bestand in dit geval) als handleiding om een tamazight cursus te beginnen.

Mijn eerste opmerkingen zijn:
Je hebt de "e" overdreven gedumpt waardoor ik de indruk kreeg dat ik een transcriptie van een klankeloos schrift lees.

De tweede opmerking is "standaard tamazight". Er is nog geen standaard Tamazight. Het heeft daarom een vage betekenis.


tajrrumt

Citaat van: 0x8000ffff op 01/03/2007 om 19:20:39
Bedankt voor je bijdrage. We kunnen er zeker van leren. Misschien kunnen we zelfs het boek (pdf bestand in dit geval) als handleiding om een tamazight cursus te beginnen.

Mijn eerste opmerkingen zijn:
Je hebt de "e" overdreven gedumpt waardoor ik de indruk kreeg dat ik een transcriptie van een klankeloos schrift lees.

De tweede opmerking is "standaard tamazight". Er is nog geen standaard Tamazight. Het heeft daarom een vage betekenis.



Dit is een aanleiding tot standaard Tamazight. Dit is het Standaard Tanmazight dat ervoor gekozen is om in Marokko in het onderwijs gebruikt zal worden. Staandardesering zal ook niets aan de grammaticale regels veranderen. Je moet niet vergeten dat bijvoorbeelde het Arabisch ook geen standaard kent (mohammed chafik).

Nog maals tifinagh biedt de mogelijkheid om de E weg te lane, het is een constantenschrift. Daarom wordt de E alleen in twee gevallen. Dit is niets nieuws en hoort bij het Tifinagh schrift. Om verwarring te voorkomen heb ik ervoor gekozen om het latijn exact hetzelfde te schrijven als het Tifinagh. In het latijn wordt idd de e wat meer gebruikt. Maar het latijn van deze aanleiding tot Standaard Tamazight is alleen bedoeld om het leren van tifinagh makkelijker te maken.

Hadou

Tixsi = ooi ( vr. Schaap) pagina 4 of zo.
geit = tghat

Pagina 7 : car = aarde . niet akkar?  die A hoort niet bij het woord.
Ahdjam = besnijdenisman ?
Tatouage = tiggst ?
Pagina 14 “ afrux / tafruxt ??
Pagina 18 : Tixsi = geit , moet ooi zijn. ( tixsi d uccn)
pagina 23 : jullie deden = tggim (man) ( Rif ( tafersit) gebruik)
( vr)   Jullie deden = tggint  .
(Man) zij deden = ggin
(Vr)    zij deden = ggint.

Pagina 25 : ttnussi  = verkeerd vertaald ( moet zijn overnachten)
Ploegen = krz ? ( bij ons is crz) ook verkeerd vertaald
Staat achter iedere krz:  vergezellen. Moet zijn ploegen. Ik ploeg , jij ploegt enz.
Pagina 27 :  jullie kochten (vr) = ttsghimt ( arif = thsghint)
   Jullie kochten ( man) = ttsghim
   Zij kochten (vr) = sghint
   Zij kochten (man) = sghin
Pagina  30.
      Irgazn a = deze mannen , ( er staat een type fout) irganz a !?


Een paar schrijf en vertaalfouten die ik ontdekt heb in het pdf file.
Ik hoop dat he jet positief aan neemt.
Ik kan het ook fout hebben.

Voor de rest zit het heeel goed uit. Klasse!
Ga zo door ;)

Edit : Ik kan pagina 19 t/m 46 niet uitprinten. Ligt het aan mijn printer?

tajrrumt

=======
Tixsi = ooi ( vr. Schaap) pagina 4 of zo.
geit = tghat


Tixsi is idd een ooi en Geit is Tghat

=======
Pagina 7 : car = aarde . niet akkar?  die A hoort niet bij het woord.

Zoals  aangegeven wordt in de aanleiding wordt de A bij sommige letters in het Tarifit weggelaten, zoals bij fus. Maar dat wil niet zeggen dat het niet bestaat. Zelf in het Tarifit zie je deze letters ineens weer verschijnen in de gebonden staat. zoals in Ccigh s Ufus. (een regel in het Tamazight is dat de A in vrije staat een U wordt in gebonden staat). IN andere Amazigh regios worden de begin wel uitgesproken bij de woorden waar in arif het weggelaten wordt. Deze woorden zijn wel op een hand te tellen.

Akkar is het oorspronekelijke amazigh woord (woordenboek mohhammed chafik)


=======

Ahdjam = Tatouage
Woordenboek Mohammed chafik

besnijdenisman is daarvan afgeleid.



=======

Tatouage = tiggst ? Dat is een synoniem

=======

Pagina 14 “ afrux / tafruxt ??

Dit zijn gangbare woorden in Arif

=======

Pagina 18 : Tixsi = geit , moet ooi zijn. ( tixsi d uccn)

Tixsi is idd een ooi

=======
pagina 23 : jullie deden = tggim (man) ( Rif ( tafersit) gebruik)
( vr)   Jullie deden = tggint  .
(Man) zij deden = ggin
(Vr)    zij deden = ggint.

Dit is een interessante:

tggant moet Tggimt zijn en niet tggint. In de gesproken taal wordt de m voor de t vaak als n uitgesproken. Hetzelfde geldt voor tswim en tswimt.

Een goede voorbeeld is het woord Tamment (het moet eingelijk Tammemt zijn omdat het stamt van het werkwoord Imim (zoet zijn), maar toch wordt het uitgesproken als tamment (men gekozen om in het standaard de oorspronkelijke woord Tammemt te schrijven).

Omdat je zegt igga en tgga moet het volgens mij zijn Ggan en ggant. Dit kan ik echter niet met 100% zekerheid zeggen. Dit zal ik uitzoeken en ik hoop het later te kunnen verklaren


===
Pagina 25 : ttnussi  = verkeerd vertaald ( moet zijn overnachten)


Tanussi is het overnachten (zelfstandignaamwoord)

Ns is overnachten (werkwoord)

Bedankt voor de verbetering
======

Ploegen = krz ? ( bij ons is crz) ook verkeerd vertaald

In het pan Tamazight is het KRZ. We moeten ervoor kiezen om de woorden op hun oorspronkelijk vorm te schrijven. Het is onmogelijk om een woord te schrijven zoals het in ieder dorp of regio uitgesproken wordt. Anders krijgen we voor ieder woord 100 woorden. Dat geldt voor ieder taal.

======

Staat achter iedere krz:  vergezellen. Moet zijn ploegen. Ik ploeg , jij ploegt enz.

Dat is cut en paste... IK hoop door jullie reacties alle zaken die ik over het hoofd heb gezien alsnog te corrigeren. Mijn dank

======

Pagina 27 :  jullie kochten (vr) = ttsghimt ( arif = thsghint)
   Jullie kochten ( man) = ttsghim
   Zij kochten (vr) = sghint
   Zij kochten (man) = sghin

hetzelfde als eerder (zie boven

======
Pagina  30.
      Irgazn a = deze mannen , ( er staat een type fout) irganz a !?


dank u

=========

Een paar schrijf en vertaalfouten die ik ontdekt heb in het pdf file.
Ik hoop dat he jet positief aan neemt.
Ik kan het ook fout hebben.

Voor de rest zit het heeel goed uit. Klasse!
Ga zo door ;)

Edit : Ik kan pagina 19 t/m 46 niet uitprinten. Ligt het aan mijn printer?
===== Ik denk het wel.


Bedankt voor je interessante opmerkingen.

Graag meer van deze opmerkingen hier plaatsen.

tajrrumt



er zijn ongetwijfeld ook wat Tifinagh typefouten her en der... Graag hier melden als ze opgemerkt worden..


Dank u

mIzran

#12
Citaat van: tajrrumt op 01/03/2007 om 11:08:08

Op www.tilelli.nl kunnen jullie een uitgebreide aanleiding tot het Tamazight grammatica in het Nederlands vinden. Vragen, opmerkingen en eventuele verbeteringen zijn van harte welkom en kunnen hier gepost worden. Om het overzichtelijk te houden kunnen we beter hoofdstuk voor hoofdstuk behandelen. De maand Maart is voor vragen over Hoofdstuk 1.

IK zou ook graag  jullie reacties willen weten over dit project.


Goed project en initiatief! Ik heb het nog niet helemaal bekeken. Ik zal dit later uitgebried bestuderen. Interessant dit..

Ik heb wel een vraagje, waarom worden een aantal woorden met een dubbele letter geschreven? Om een voorbeeld te geven; Asmmid - Ajjna - Azggwagh - Tussna - Asggwas en zo heb je er nog meer. Hoe wordt dit bepaald?

Adjar = Buurman staat er, schrijf je dit niet zonder "d" Ajjar?

Afrux/Tafruxt - Ahram/Tahramt -> Ahamuc/Tahamuct staat er niet bij (Ait Waryagher)

tajrrumt

Citaat van: mIzran op 02/03/2007 om 12:47:58
Citaat van: tajrrumt op 01/03/2007 om 11:08:08

Op www.tilelli.nl kunnen jullie een uitgebreide aanleiding tot het Tamazight grammatica in het Nederlands vinden. Vragen, opmerkingen en eventuele verbeteringen zijn van harte welkom en kunnen hier gepost worden. Om het overzichtelijk te houden kunnen we beter hoofdstuk voor hoofdstuk behandelen. De maand Maart is voor vragen over Hoofdstuk 1.

IK zou ook graag  jullie reacties willen weten over dit project.


Goed project en initiatief! Ik heb het nog niet helemaal bekeken. Ik zal dit later uitgebried bestuderen. Interessant dit..

Ik heb wel een vraagje, waarom worden een aantal woorden met een dubbele letter geschreven? Om een voorbeeld te geven; Asmmid - Ajjna - Azggwagh - Tussna - Asggwas en zo heb je er nog meer. Hoe wordt dit bepaald?

Adjar = Buurman staat er, schrijf je dit niet zonder "d" Ajjar?

Afrux/Tafruxt - Ahram/Tahramt -> Ahamuc/Tahamuct staat er niet bij (Ait Waryagher)

De schrijfwijze van de woorden wordt bepaald door taalwetenschappers aan de hand van verschillende factoren, met name de oorsprong van het woord. De woorden die jij net noemde worden toevallig ook zo uitgesproken in Tarifit.

We zeggen in sommige gebieden in ARif idd ajjar, in dit geval is gekozen voor Adjar.

Ahram, Aharmuc zijn idd synoeniemen en hadden net zo goed als voorbeeld genoemd kunnen worden in de aanleiding

tajrrumt



Verbeterde versie upgeload.

Mocht jullie wat meer tegenkomen vermeld het hier graag.