Hoofdmenu

Recente berichten

#81
Taal / Re: Arrendan Challenge 2020
Laatste bericht door Botermes - 06/08/2020 om 00:05:59
Azul,

Right, maar heb je dan enig idee waar het wel mee heeft te maken in gevallen waarbij dat 2e deel wordt weg gelaten?

Dus als dat deel, zoals je zei, van Arabische origine, dan zou je dus kunnen stellen dat het er eigenlijk helemaal niet eens thuis hoort. Maar toch wordt het gebruikt en naar mijn idee met een reden, een functie, namelijk om de ontkenning te beklemtonen.

Van de volgende metaforen denk ik dat je wel gehoord heb, quite common ones.


Bij jullie: War ixaddem war iheddem.
Bij ons: Uy xaddem uy heddem.
In letterlijke zin: Hij bouwt noch sloopt.
Komt neer op dat iemand niks doet of gewoon geen sodemieter uitvoert.

Of deze uit de - ik weet niet in hoeverre je bekend bent de café kaartspellen gok-cultuur. Ik neem aan dat je het wel kent.

Deze: Tris, war ixeddem war itxiris!

‘Tris’ van het Spaanse woord ‘tres’ voor het getal 3.
Degene die dus op nummer drie gokt, zeggen ze dus dat die werkt noch verdient. Simpel en logisch en bovendien rijmt het ook nog.
#82
Cultuur / Re: Zijn de mensen van Jbala n...
Laatste bericht door Botermes - 05/08/2020 om 23:32:08
Wat er nog verder historisch bekend is en me noemenswaardig lijkt van Jeballa, is de Ketama stam, die krijgers waren, die in allianties of als huurlingen wat internationale oorlogen hebben gevoerd. Of althans, daarbij betrokken zijn geweest.

Ik vind het in eerste instantie ook opmerkelijk hoe zij verarabiseerd zijn geraakt, gezien het moeilijk begaanbare en afgelegen terrein. In het boek van C. Coon dat ergens in de 20’s van de vorige eeuw is geschreven, wordt er van ‘arabophone senjaha’ gesproken, dus een Arabisch sprekende stam. Het lijkt me logisch dat hoe verder je terug gaat, hoe meer Tamazight er werd gesproken. Jeballa liggen wel in de geografische Rif, en lijken mij wel het meest verwant aan ons, dan aan andere volkeren in Marokko.

Je hebt ook van die semi-Jeballa Tetouanezen, die we hier op het forum hebben gehad en daar ging het ook niet zo gemakkelijk mee en botste allemaal wat. Die ene Torres en nog een dame, dacht ik. Zij kwamen meer hun eigen verhaal vertellen en waren niet echt geïnteresseerd in een Amazigh-connectie.

Verder heb je natuurlijk nog de Jeballa van de wietteelt en als een soort Stoner’s Heaven. Tegen alle verwachtingen in, ben ik daar tot nu toe, nog niet geweest. Wel vrienden die er verhalen over hebben verteld.

#83
Taal / Re: Arrendan Challenge 2020
Laatste bericht door buɛluz - 03/08/2020 om 21:17:46
Citaat van: Botermes op 02/08/2020 om 13:27:13
Azul,

Bij de ontkennende vorm in de onvoltooide tijd gebruik je ‘ca’, bij ons is dat ‘ci’ en dat zie ik ook terug in de Darija-dialecten. Woorden zoals ‘ci haja’ dat: een klein beetje bij ons betekent. Bij Darija-sprekers lijkt het meer ‘een’ of ‘iets’ te betekenen. Ook zij gebruiken het in de ontkennende vorm maar dan zonder een klinker op het eind. Voorbeelden: Ma 3endi c (ik heb het niet) of in ‘ma t xaf c’ dat ‘wees niet bang’ betekent.

Wat is jouw kijk hier op? Is dit van Amazigh origine of toch van het Arabisch?

Azul,

Dat is inderdaad overgenomen uit het Arabisch â†'  شيء = iets; een klein beetje. In het Darija wordt de ontkenning bij werkwoorden gevormd uit 2 delen: (ma ___ c) en soms ook (ma ___ ci).

- ma kan-cuf c =  ik zie niet
- ma kan-cuf ci = ik zie helemaal niets
- ma εend-i  c = ik heb niet
- ma εend-i  ci = ik heb helemaal niets
- ma-ci dyal-i â†' maci bu-inu = is niet van mij 

In het Tarifit wordt de ontkenning bij werkwoorden ook gevormd uit 2 delen (ur ___ ca). De uitspraak van zowel 1e als 2e deel van ontkenning kan lokaal verschillen: (ur / war / wa) en (ci / ca / cay). In het Taqbaylit wordt de ontkenning bij werkwoorden gevormd uit de 2 delen (ur ___ ara):

- 1 ev. voltooid ontkennend â†' ur cciÉ£ ca â†' ur ččiÉ£ ara = ik heb niet gegeten
- 1 ev. onvoltooid ontkennend â†' ur tetteÉ£ ca â†' ur tetteÉ£ ara = ik eet niet


Citaat van: Botermes op 02/08/2020 om 13:46:14
In de voltooide vorm gebruik je, als ik het goed heb, geen ‘ca’ of ‘ci’.

War ittet war isses. ( bij jullie).
Ur itett ur isess. (hoog- Awayighers).
Uy itett uy sess. (plat- Awayigers) waarbij de r+i een y wordt.

Een metafoor dat ik uit mijn eigen dialect ken: Uy ketsi, uy srusi, ( de K is een zachte G). Letterlijk betekent: Hij neemt niets op en laat niets neer. Dit wordt gebruikt om een situatie te omschrijven waarin iemand totaal geen rol van betekenis heeft.

De 2-delige ontkenning van werkwoorden (ur ___ ca) kun je in principe voor alle tijden toepassen. Soms wordt inderdaad het 2e gedeelte van de ontkenning weggelaten en daar is op zich niks mis mee, maar dat heeft volgens mij niks met werkwoordstijden te maken.

- 1 m. ev. voltooid ontkennend  â†' ur icci ca â†'  ur icci = hij heeft niet gegeten
- 1 m. ev. onvoltooid ontkennend â†' ur ittet ca â†' ur ittet = hij eet niet

Behalve bovenstaande ontkennende vorm kun je in het Tarifit ook nog gebruik maken van de 2-delige ontkenning (ur ___ bu), hoewel je voor deze constructie een extra zinsdeel nodig hebt. 

- ur ikessi ca
- ur ikessi bu aá¹­á¹­as
- ur icci bu aysum
- ur srusa ca!
- ur srusa bu x á¹­á¹­abra!
- ur ittet bu aɣrum
- ur ɣar-s bu tamurt
 
#84
Taal / Re: Arrendan Challenge 2020
Laatste bericht door Botermes - 02/08/2020 om 13:46:14
In de voltooide vorm gebruik je, als ik het goed heb, geen ‘ca’ of ‘ci’.

War ittet war isses. ( bij jullie).
Ur itett ur isess. (hoog- Awayighers).
Uy itett uy sess. (plat- Awayigers) waarbij de r+i een y wordt.

Een metafoor dat ik uit mijn eigen dialect ken: Uy ketsi, uy srusi, ( de K is een zachte G). Letterlijk betekent: Hij neemt niets op en laat niets neer. Dit wordt gebruikt om een situatie te omschrijven waarin iemand totaal geen rol van betekenis heeft.
#85
Taal / Re: Arrendan Challenge 2020
Laatste bericht door Botermes - 02/08/2020 om 13:27:13
Azul,

Bij de ontkennende vorm in de onvoltooide tijd gebruik je ‘ca’, bij ons is dat ‘ci’ en dat zie ik ook terug in de Darija-dialecten. Woorden zoals ‘ci haja’ dat: een klein beetje bij ons betekent. Bij Darija-sprekers lijkt het meer ‘een’ of ‘iets’ te betekenen. Ook zij gebruiken het in de ontkennende vorm maar dan zonder een klinker op het eind. Voorbeelden: Ma 3endi c (ik heb het niet) of in ‘ma t xaf c’ dat ‘wees niet bang’ betekent.

Wat is jouw kijk hier op? Is dit van Amazigh origine of toch van het Arabisch?
#86
Cultuur / Re: Zijn de mensen van Jbala n...
Laatste bericht door Botermes - 02/08/2020 om 12:47:41
Jeballa zijn wel degelijk Imazighen en behoren tot de Senhaja en Gomara. Hoewel grotendeels verarabiseerd zijn er nog enkele plaatsen waar ze wel een Amazigh-dialect spreken. Dat lieten ze in een reportage zien, een keer op T8. Ze doen nog wel aan oude Amazigh gebruiken, zoals een feest met iemand verkleed in dierenvellen.

Context is all that matters, wanneer je iemand classificeert als Amazigh. Dus iemand hoeft niet persé de taal te spreken. Heel Marokko is Amazigh in some way or the other. Zelfs Kadaffi, een notoire anti-Amazigh wordt in bepaalde boeken als Berber beschreven.
#87
Cultuur / Re: Zijn de mensen van Jbala n...
Laatste bericht door Botermes - 28/07/2020 om 23:21:06
Yinni msakan, die waren en zijn nog steeds heel achtergesteld, nog erger dan wij.
Die van Spanje waren gekomen waren slechts vluchtelingen en gingen meestal allemaal naar de stad, Tetouan dus.

Jeballa zijn juist de boeren ten Westen van de linguïstische Rif die in dat moeilijke land, dan is hun hoofdstad meer Ketama. Toen ik klein was reden we daar elke keer langs als we naar Marokko op vakantie gingen. Die boten van Nador en Alhoceima waren er nog niet althans, Nador misschien wel maar één of 2 keer per week maakte die een tocht, toen ay amedoeker, kijk dat waren de tijden!




#88
Geschiedenis / Re: Ahmed Tahiri vertelt over ...
Laatste bericht door buɛluz - 05/06/2020 om 14:08:41


In de 2e aflevering van zijn youtube-serie gaat Ahmed Tahiri wat dieper in op de genealogische afstamming van de Riffijnse stammen. Hij ontrafelt hiermee een van de grootste mysteries uit de geschiedenis van de Riffijnen: wie waren de Riffijnen, voordat ze zich Riffijnen gingen noemen? Ook vertelt Ahmed Tahiri nog het een en ander over archaische termen, met name uit de agrarische en botanische wereld van de Riffijnen. Onderstaande zijn de gesprekspunten uit de 2e aflevering van Ahmed Tahiri:

0:27 - Waar komen de Imaziɣen vandaan?
1:10 - Hark (Herakles) is de aartsvader van alle Imaziɣen
1:48 - Maziɣ, zoon van Hark
2:25 - Is de naam Berber wel een denigrerende term?
3:02 - Madɣis, zoon van Ber & Bernus, zoon van Ber, hun nakomelingen werden Ber-Ber genoemd
6:13 - Leuathae / Illuwaten zijn de nakomelingen van Luwa, zoon van Zajik
6:37 - Nefza / Inefziwen zijn de nakomelingen van Nefzaw, zoon van Luwa
7:22 - De 7 grote Nefza-stammen in de Rif gedurende de Vroege Middeleeuwen: Ayt Waryaɣer, Ayt Iṭuft, Ibequyen, Igznayen, Ayt Yaṣliten, Ayt Urtedin, Ayt Yeznasen
7:43 - Ayt Yaṣliten (Ayt Tamsaman, Ayt Tuzin, Ayt Sεid) veranderden van naam naar Baṭuya / Ibeṭuyen gedurende Late Middeleeuwen, maar behielden hun afstamming: Yaṣliten, zoon van Beṭuy
8:25 - Ayt Urtedin (Iqerεiyen, Iɣsasen, Ikebdanen) en Ayt Yaznasen veranderden van naam naar Walhasa / Iwalhasen gedurende Late Middeleeuwen, maar behielden hun afstamming: Urtedin, zoon van Diḥya, zoon van Alhas
9:17 - De westerburen waren de Branes / Ibernusen (Iṣenḥajen en Awraba), dit waren de nakomelingen van Bernus, zoon van Ber.
9:39 - De oosterburen waren de Miknasa / Imeknasen (Ibḍarsen en gedeeltelijk Ayt Bu-Yeḥyi)
10:00 - De 5 grote stammenconfederaties in Marokko gedurende de Middeleeuwen: Inefziwen, Imeṣmuden, Ibernusen, Imeknasen, Iṣenḥajen
11:40 - Citaat van al-Ḥassen al-Wazzan (Leo Africanus) 16e eeuws Marokkaanse historicus: awal Imaziɣen is de taal der nobelen
14:53 - Amaziɣ leenwoorden in de klassieke talen ipv. leenwoorden uit de klassieke talen in het Tamaziɣt
15:15 - Het Amazigh woord tafukt wordt het Latijnse focus
16:11 - Het Amazigh woord igar wordt het Griekse agros
17:20 - Het Amazigh woord agraw wordt het Griekse agora
18:30 - Boek: Kutub al-Ṭib wa al-Filaḥa wa al-Nabat over medische, agrarische en botanische werken uit de Middeleeuwen
19:09 - Boek: Ixtiṣarat min Kitab al-Filaḥa over agrarische termen
22:39 - Het belang van kennis van de klassiek-Arabische taal

https://youtu.be/H9lPCtbnXYg
#89
Geschiedenis / Ahmed Tahiri vertelt over de g...
Laatste bericht door buɛluz - 29/05/2020 om 00:08:03


Sinds het verschijnen van zijn 1e boek over de geschiedenis van Nkur in 1998 heeft de Riffijnse historicus Ahmed Tahiri al vele boeken en artikelen geschreven over de Riffijnse geschiedenis. Het overgrote deel hiervan in het Arabisch en Spaans, maar ook in het Frans, Portugees en zelfs Engels is zijn werk verschenen. Hoewel zijn historisch onderzoek op zijn zachts gezegd nogal baanbrekend is, lijkt zijn expertise nog niet echt door te dringen bij de meeste Riffijnen hier in Nederland. Dit heeft denk ik vooral te maken met taalbarrières: er zullen maar weinig Riffijnen hier in Nederland zijn, die het geschreven Arabisch of Spaans op wetenschappelijk niveau beheersen. Gelukkig komt daar nu eindelijk verandering in voor ons simpel volk. Ahmed Tahiri heeft namelijk sinds vorige week besloten om een youtube-serie te maken, waarin hij dus vertelt over de geschiedenis van de Rif. In zijn eigen moedertaal welteverstaan. Onderstaande zijn de gesprekspunten uit de 1e aflevering van Ahmed Tahiri:

3:16 - Citaat van al-Badisi 13e eeuws Riffijnse historicus: de vergeten geschiedenis van de Rif
4:25 - Moderne historici hebben de geschiedenis van Rif nooit kunnen doorgronden
7:04 - Binnen de nationale geschiedschrijving wordt de Riffijnse historie samengevat in 1 zin
8:39 - Boek: Imarat Bani Ṣaliḥ fi Bilad Nkur is 1e boek van Ahmed Tahiri over Rif historie
9:00 - Boek: Rif al-Magrib y al-Andalus over Rif historie
9:37 - Boek: Bilad al-Rif wa Ḥaḍarat Nkur over Rif historie
9:59 - Boek: Bilad al-Rif fi Aεmaq Tarix wa Ṯaqafat al-Baḥr al-Mutawasiṭ over Rif historie
11:55 - Boek: Taqaṭiε al-And̠̣ar fi Tanawuε wa Ṯaqafa Bilad al-Rif over Rif Historie
13:44 - Sidi Bu-Dawud 12e eeuwse Riffijnse sufi en grondlegger van alle Riffijnse imrabden
14:33 - Boek: al-Tasawuf bi al-Maɣrib wa al-Andalus over historie van Soefisme
15:14 - Andalusiers werden in de 13e eeuw massaal verdreven en vluchtten naar de Rif
15:53 - Boek: Aεqab al-Andalusiyin al-Muhajirin wa-al-Munsirin over de exodus van "Moriscos" uit Andalusie
16:30 - Het historisch-cultureel erfgoed van de Rif wordt gebaseerd op 6 punten
21:48 - Boek: Muarrix al-Ḥawaḍir al-Mundarisa over het historisch-cultureel erfgoed van de Rif
22:12 - Boek: al-Nisaa al-Fexariat bi al-Rif over traditioneel aardewerk van vrouwen in de Rif
24:00 - Bronnen voor het historisch onderzoek van Ahmed Tahiri

https://youtu.be/3w5O9hZfsjU
#90
Taal / Re: Arrendan Challenge 2020
Laatste bericht door buɛluz - 22/05/2020 om 18:53:24
ittwara = hij ziet â†' 3 ev. m. onvoltooide tijd van het werkwoord wala / wara = zien


gebiedende wijs       gebiedende wijs ontkennend
imp. ev.wala â†' wara!ur ttwara ca!
imp. mv. m.     walat â†' warat!ur ttwarat ca!
imp. mv. v.             walamt â†' waramt!         ur ttwaramt ca!

voltooide tijd       voltooid ontkennend       toekomende tijd
3 ev. m. / netta     iwaraur iwara caad iwara
3 ev. v. / nettat     twaraur twara caa twara
1 mv. / neccin     nwaraur nwara caa nwara
           
1 ev. / necc     wariÉ£ur wariÉ£ caad wariÉ£
3 mv. m. / nitni     waranur waran caad waran
3 mv. v. / nitenti     warantur warant caad warant
           
2 ev. / cek / cem     twaridur twarid caa twarid
2 mv. m. / kenniw     twaramur twaram caa twaram
2 mv. v. / kennint     twaramt        ur twaramt caa twaramt


onvoltooide tijd         onvoltooid ontkennend        onvoltooid toekomende tijd
3 ev. m. / netta     ittwaraur ittwiri caad ittwara
3 ev. v. / nettat     ttwaraur ttwiri caa ttwara
1 mv. / neccin     nttwaraur nttwiri caa nttwara
           
1 ev. / necc     ttwariÉ£ur ttwiriÉ£ caad ttwariÉ£
3 mv. m. / nitni     ttwaranur ttwirin caad ttwaran
3 mv. v. / nitenti     ttwarantur ttwirint caad ttwarant
           
2 ev. / cek / cem     ttwaridur ttwirid caa ttwarid
2 mv. m. / kenniw     ttwaram ur ttwirim caa ttwaram
2 mv. v. / kennint     ttwaramt         ur ttwirimt caa ttwaramt