Amazigh.nl

Ik besef dat voorttrekkers van Tamazight mensen zijn van de laatste decennia want:
Amazigh koningen dienden het Latijn en de Romeinse bezetters. De Almoraviden en Almohaden wilden niet de kans grijpen om Tamazight te ontwikkelen en tot taal van het rijk te maken. Abdelkrim en de stammen van Arif vochten als leeuwen om vrijheid te behouden en vernedering te vermijden. Toen dat lukte was er nog steeds geen intentie om de Amazigh identiteit en taal in onderwijs en bestuur (administratie, biljetten,...) te gieten. Diegenen die echt Amazigh gezind waren en zijn, duiken op als de drijvende krachten achter de Amazigh lentes, de onderzoekers en activisten. Zij wilden niet langer de zelfminachting en de volgersrol, maar trots uitdragen en het rijke Tamazight uit de symbolische rol stuwen. Wie zich afvraagt waarom er Imazighen zijn die al blij zijn dat ze een mondje Tamazight praten en dat voldoende vinden aangezien Arabisch meer aandacht verdient (Alsof ze zich echt daarna gaan storten op het leren van klassiek Arabisch) Wel, ze zijn de duwers van de kar van anderen. Ze hechten zelfs geen belang aan Qur'an verzen die spreken over Allah die de mensen in volkeren en stammen schiep. In hun volgersrol zijn ze zoals de Arabische nieuwslezer die zegt: De Arabische en de Islamitische wereld, waarin hij of zij de voorrang van identiteit duidelijk maakt, alleen dan wel geen voorrang voor hun eigen identiteit. De volgersrol in de identiteitkwestie dient niet het geloof en niet je afkomst dus richt je energie tegen de lange verwaarlozing en achteruitstelling van Tamazight, waar vooral de gebrekkige bereidheid en naïviteit van Imazighen, de oorzaken van zijn.

Azul

In Tamazight n Arif is het originele woord as-shrou, wordt asklou in standaard. Sayad en Sajarat zijn Arabisch. Wani iyemaren, wie jaagt wordt aneymar of anegmar

Azul,
Oefening
Wie kent woord 1,2 en 3 of kan de betekenis uit het verhaal afleiden?

Inna as ubaghl i memmis amaZouZ:

“ A memmi, khmi gha tZRd cha n oungmar akd oubrid, ikhns (1) ghar tmourt, rwl, our ttRaja ad ikkr, ad ibdd.”

Inna as memmis: “ayhay a baba! Ghar ad tZRgh ghar raggwaj, ad dhwgh, minzi, i mala ntta tugha yisi d aZRou sg arragoub (2)!”

Inna as babas: “ihih a memmi, tighit (3) nnch, t3dou tnni n babach, our khafk tggwdgh!”

Verhaaltje van Ajdhidh Anazour
(De Artistieke vogel, uit het Tifinagh omgezet)
Onderaan wat woordenschat verklaard
Tougha ijj n ajdhidh izddgh g yicht n tourtit g tagant. Tougha ittffgh ku ass taddart nns zikk, ittrous khf yicht n tSaTa n ousklou, ittirir, ichat g tmja.
Iqqar as:
“Tamourt inou, a lallas n tmoura,
Tudrt nnm tmghar, our tqqin s twura,
Tafsout nnm tZil tswa aman n tala,
Nch, aqqa iyi daym, ttirirgh I tlelli,
A lallas n tmouran a lallas n tmoura.”
Ijj n wass, yous d yijj n oungmar ghr tagant nni ad igmr. Youfa dinn ajdhidh nni khf ousklou. Indi as iTTf it, oucha iysi t ghr taddart nns, igg it g iskni. Inna as: “ssa d asawn ad tzdghd akidi”.
3doun woussan, macha ajdhidh nni yougi ad itch, yougi ad yirar. Inna as oungmar:
“Maghar our ttettd,our ttirird, a ajdhidh? Nch, iwigh d chkk sg tagant 7ma our khafk ttkk tamara: our ak ttqqs tfoucht, oura d aSammidh. Our khafk ichat anZaR, oura d adfl. Wchigh ak ad tchd ghar min ichnan, wchigh ak ad tswd ghar aman izdign.”
Inna as ajdhidh: “s tidt, a angmar! Twchid iyi ad tchgh, ad swgh. Tsszdghd iyi g taddart nnch; tafoucht d ouSmmidh, our iyi qqsn; anZaR d adfl, our khafi wtin. Macha, a angmar, tksd iyi tawachount inou. Oul inou, tougha yimmir, rkhou aqqa iyi ghark d ankraf.”
Iswingm ungmar akd ikhf nns, oucha inna as: “s tidt, a ajdhidh anaZouR! Toudrt war tamourt am matcha bla tilelli.” (Leven zonder land is als eten zonder vrijheid)
Iwa iRZm as , oucha idhwa oujdhidh nni ghr tmourt nns 7ma ad iddr g tlelli.
Woordenschat:
Tourtit: vijgenboompje
Asklou: boom (algemeen)
Anegmar: jager
Iskni: kooi
Anekraf: gevangene
Tafsout: lente
TZil: mooi
Indi: Hij zette een val
Tawachount: familie
Yimmir: vreugdevol
Tilelli:vrijheid

Een jonge vrouw werd ooit ten huwelijk gevraagd door een keurige jongeman. Eens ze getrouwd waren, besefte ze dat haar echtgenoot plots de vorm kon aannemen van dieren.  Hij maakte dan ook gebruik van de gave om te gaan jagen. Zijn bruid kwam niets tekort, enkel beangstigde zijn geheim haar enorm.

Op een dag gingen ze samen op bezoek bij de ouders van de bruid. Ze brachten de avond op in een aangename sfeer door. De bruid ging die nacht slapen in een kamer, samen met haar moeder.

Haar moeder vroeg haar of ze gelukkig was met haar man. Ze antwoordde: “Ja, hij draagt goed zorg voor mij maar er is één ding, hij verandert in allerlei beesten en op het einde van de dag moet ik het vlees van tussen zijn tanden halen” Plots, viel er een kat neer op hun deken en het meisje  huiverde. Ze vertelde haar moeder dat hij het gesprek heeft afgeluisterd en dat hij in de gedaante van de kat onder hen was. De moeder zei dat dat onmogelijk was.

’S Anderendaags zei haar man dat ze naar huis moesten en ondanks het aandringen van zijn schoonmoeder om te blijven, was hij vastberaden, ze moesten weer naar huis. De moeder van het meisje maakte zich uiteraard grote zorgen om haar dochter.

Eens thuis, veranderde er niets, het voorval met de kat kwam niet ter sprake en de Isidh (beest) bleef zijn vrouwtje respecteren. Bij het water halen, verloor haar vriendin het geduld met een kat die hen stoorde en gooide een steen naar zijn hoofd.

Toen de avond viel kwam de Isidh thuis in menselijke vorm en hij vertoonde een wonde aan zijn hoofd. Het zorgzame meisje snelde naar hem om zijn wonde te verzorgen. Terwijl ze de wonde schoonmaakte vroeg ze hem: “Doet het pijn?” Hij antwoordde: “Niet pijnlijker dan wat je over mij tegen je moeder hebt gezegd”

Die avond besloot ze een brief via duivenpost naar haar ouders te sturen. Ze schreef in de brief dat de dreiging van haar man, steeds meer voelbaar werd. Ze wilde gered worden uit de klauwen van de Isidh.

Toen het nieuws, de ouders had bereikt, besloot haar vader de hulp in te schakelen van enkele bijzondere vrienden. In de brief had het meisje vermeld dat ze achter vele deuren gevangen zat en dat de Isidh elke avond haar haren rond zijn arm draait zodat hij zeker is dat ze nergens naartoe kon.
Drie mannen kregen opdracht om haar te gaan redden. Mstak-Stak Ouzran, Bou Zott’o-Zott’o en Mba3 Tamorth begaven zich naar de woning van het slachtoffer. Mstak-Stak Ouzran was de meester in het open peuteren van sloten, en zo opende hij een aantal deuren die leidden naar de slaapkamer van het koppel. Bou Zott’o-Zott’o, kon geruisloos, haartje per haartje rond de arm van het beest losdraaien en dit aan een snel tempo.

Nu het meisje bevrijd was, sloten ze stil de deuren achter zich en renden de nacht in.

Na uren op de loop vroegen ze aan Mba3 Tamorth, die een ziener en magiër was, of het beest al wakker was. Hij antwoordde: “De Isidh is net wakker, hij gaat aan zijn zoektocht beginnen”

Mba3 Tamorth kreeg veel vragen over de afstand tussen hen en de Isidh en telkens verminderden het aantal heuvels voorsprong die hen van het beest scheidden.

Toen de Isidh de laatste heuvel tussen hen en hem moest beklimmen, deed Mba3 Tamorth de grond openbreken waardoor ze konden schuilen. De grond sloot zich en de Isidh denderde razend verder.

Zo is het meisje kunnen ontkomen aan de dreiging van de Isidh en is ze zich met haar ouders, in een ver land gaan vestigen. De Isidh gaf de zoektocht op en keerde terug naar zijn thuis.

Tanfoust n Haddzin d krad n igzanen
(Verhaal van Haddzin en de drie magiërs)
Ooit was er een koning met één enkele zoon, die hij heel goed verzorgde en voedde. Hij beval de dienstmeid om hem alles te geven en hem niets te ontzeggen.
Op een dag stond de dienstmeid op om de jongen zijn ontbijt te geven terwijl de koning naar de markt was. De jongen vroeg haar: “waarom heb je mijn eten aangepast?” waarop ze reageerde:”we zijn zoals de wereld die veranderlijk is” Hij stond op, weigerde te eten en ging naar de markt om zijn vader te zoeken.
De koning zag de jongen aankomen en vroeg hem waarom hij zo van streek was. De jongen zei: “ Ik, vader, ik kan toch niet altijd zo thuis zitten als een gevangene, ik moet weg”. “Mijn zoon, ik heb voor je gezorgd toen je klein was en als je je nu sterk genoeg acht om het huis te verlaten, doe maar. Kies maar een paard uit waarop je wil vertrekken!”, antwoordde de koning.
“Vader! Ik wil het paard dat in dezelfde periode als ik is geboren” De koning gaf aan dat dat paard mensen bijt en niemand het kan opzadelen. De jongen liet zijn vader weten dat hij dat wel zelf zou doen en hij ging naar de stal waar hij het steigerende paard toch kon opzadelen. Hij stoof ermee uit de stad en ging er een balspel spelen met zijn leeftijdgenoten.
Hij botste tijdens het spel tegen een oude dame die een dienblad vast had. Ze zei daarop: “ ah zo Haddzin! Je botst tegen een arme dame!”
Haddzin speelde sterk en bewees dat hij hen allemaal kon overtreffen. De oude dame merkte dit op en ging de verliezers vragen hoeveel ze wilden betalen als ze Haddzin van het spel kon weghouden. Ze keken mekaar aan en besloten om haar 100 Dorro te geven als ze dat voor mekaar zou krijgen. Om het plan te doen slagen moesten ze hem voor de volgende dag uitnodigen. Haddzin overtroefde hen die dag opnieuw en toen hij langs de oude dame kwam zei ze uitdagend: “Ah! Is het waar dat je vader je zo verwend?”
Deze woorden irriteerden Haddzin en hij ging naar huis waar hij boos weigerde te eten en te drinken. “Waarom ben je zo boos, mijn zoon?”, vroeg de koning. “Vader! Ik wil dat je me een vrouw zoekt om te trouwen”, antwoordde de jonge prins. Zijn vader zei hem dat hij daar veel te jong voor was.
“Als je mij geen vrouw zoekt, dan ga ik weg!”, dreigde Haddzin. De koning gaf zijn omroeper de opdracht om de wens van zijn zoon te verspreiden “Bij God! Wie heeft een dochter, de prins wil trouwen! ’S Anderendaags hadden rijen mensen zich verzameld met hun dochters opdat de prins zijn keuze kon maken. Geen enkel meisje kon hem behagen en hij besloot om niet langer te trouwen. Even later ging hij terug naar het speelplein. Toen de oude dame er aan kwam, gaf hij haar een duw. Ze zei: “wat krijgen we nu!” De gefrustreerde prins stelde haar voor de keuze: ”ofwel ga je het meisje dat ik zoek aanwijzen, ofwel snijd ik je in stukken”
Ze zei dat ze het hem zou vertellen van zodra hij bij haar thuis is, maar hij weigerde dat voorstel en wilde het meteen weten. “ Zie daar, ze is op de berg Ouaq Ouaq!”, wees ze aan.
Haddzin vroeg aan de koningin om hem een voedselvoorraad te bereiden voor zijn tocht. Ze vroeg hem waar hij naartoe wilde en hij antwoordde: “ maak gewoon het eten voor me klaar!” Ze deed wat hij vroeg en niet veel later vertrok hij. Hij bereikte een woestijnachtige plek waar een man opdook langs de kant van de weg. Deze vroeg aan Haddzin, van waar hij kwam. Haddzin zei enkel: “weet je wat, laat ons ons voedsel gezamenlijk opeten”. Hij stemde in en ze begonnen het eten te nuttigen.
“Hoe heet jij?”, vroeg hij aan de prins.
Haddzin antwoordde: “ Ik heet held, zoon van helden!”
De man reageerde: “Ik ben de magiër van de aarde en ik zal je vergezellen”
Ze zetten samen hun weg verder en er doken nog twee mannen op waarmee ze hun eten deelden en kennis maakten. De ene stelde zich voor als, ‘de magiër van de zee’ en de andere zei dat hij met de taal van de vogels aan de hemel, kon praten.
Ze waren nu met vier op pad en ze werden een hechte groep terwijl het ene landschap in het andere overging. Ze belandden bij een vlakte waarop een huis stond. Er woonde een vrouw met haar zoon. Ze klopten bij haar aan en vroegen of ze beroep konden doen op haar gastvrijheid. “ Ik heb niets, misschien kan ik jullie paarden ergens vastbinden” Prins Haddzin zei: “Neem de paarden mee en geef hen te eten” Hij stopte haar goudstukken toe, wat de vrouw erg blij maakte. Ze kocht voor hen en hun paarden voorraden aan en organiseerde een feest voor de uitgeputte reizigers.
Bij het avondeten werd ze gevraagd of er voedsel in het bos te vinden was. “Er is zelfs geen konijn te vinden”, antwoordde de dame.
Haddzin had een huis in het bos opgemerkt en vroeg haar wie er woonde. De vrouw sprak bang over een monsterachtige misdadiger die hoofden zou afhakken. Niemand wist wie er bij hem langs ging.
Er hing een stilte en de mensen fluisterden in angst. Haddzin stond op en riep: “ Zwijg allemaal, ik zal bij hem langs gaan!” De moedige prins baande zich een weg door het struikgewas en ging het huis binnen. Hij trof er de monsterachtige man slapend aan, met naast hem drie jonge meisjes. Eén van de meisjes zei: “waar ga je naartoe ‘mis n khari (neef, beste vriend in dit geval)” “Wat brengt je hier, vrees je niet voor je leven?”
Haddzin zei: “Sashnayi mani yedja amziw ani waha (wijs me gewoon het monster aan)!” Ze bevestigde dat het de slapende man was, hij leek meer beest dan man. Haddzin versloeg met zijn snelheid, het brute sterke beest door hem in tweeën te snijden met zijn voortreffelijk zwaard.
De moedige prins keerde terug en bracht hen het nieuws dat het gevreesde monster in het bos, was gedood. Hij ging later met zijn drie vrienden de meisjes opzoeken. Zijn trouwden met hen in de weken daarop.
Haddzin had nog steeds de berg niet gevonden en keerde terug naar de oude dame. Ze kende de juiste ligging niet maar wees hem wel aan dat hij de middelste weg moest nemen om er te geraken. Zijn trouwe vrienden wilden met hem op zoek gaan naar adrar Ouaq Ouaq maar Haddzin liet het niet toe. Hij sprak hen aan: “Plant voor mij een vijgenboom en was jullie steeds dichtbij deze boom, de dag dat de boom opgedroogd is, ben ik er niet meer” Hij trok verder en verder tot hij een oude dame tegenkwam, hij vroeg haar naar de berg. “Daar, hij is van hieruit te zien” De prins ging tot aan de voet van de berg en overnachtte daar. Toen hij wakker werd zag hij een jonge vrouw, die speelde met haar paard. Terwijl ze galoppeerde sprak ze Haddzin aan: “ Eh! Tghird osinagh mingha idtousid. Dayk taryast idyawdn ar da. Assd ghari ( Eh! Denk je dat ik niet weet waarvoor je gekomen bent, je bent moedig om hier te geraken. Kom naar mij.” Ze zei dat ze nog vier broers had, geesten te paard en ze beloofde dat ze hem zou verstoppen van zodra ze eraan kwamen. Toen ze daar waren, hielp ze hem schuilen.
Ze gaf hem ondertussen instructies hoe hij bij hen haar hand moest vragen. Ze vertelde: “Als ze aan het eten zijn, benader hen tijdens het eten en bij het eerste stukje brood dat je neemt, vraag om mijn hand. Als ze verder eten gaan ze akkoord, als ze het brood dat ze vast hebben, op tafel leggen, ben je geweigerd” Hij deed wat ze vroeg en ze losten hun brood. “Had ik het je niet gezegd?”, zei ze.
Haddzin bleef er drie dagen en toen gingen de broers jagen. “Het is beter dat je vertrekt, anders gaan ze je doden”, zei het meisje tegen Haddzin. “Mij kunnen ze geen kwaad doen”, zei hij, “maar jij, zouden ze je niet verbranden?” “Niet meer dan wat ze met jou zouden doen”, antwoordde ze.
De vier broers kwamen terug van de jacht. Haddzin hield hen tegen en drong erop aan dat ze hem hun zus moesten afstaan voor het huwelijk. De jongste van hen was woedend en zei: “jemayi athashagh! (laat me hem verslinden!)”
De andere broers zeiden hem dat hij mocht aanvallen. Haddzin was voorbereid en hakte op hen in tot de laatste was uitgeschakeld. Hij nam haar terug naar huis en zei: “ze gaan je dus geen kwaad doen!” “Niet meer dan wat ze jou zouden aandoen”, reageerde ze vervolgens.
Ze waren nu een koppel, twee weken waren verstreken en toen ging de prins op jacht. Een oude dame bezocht het meisje en zei haar: “Als je man echt van je houdt, zal hij zeggen waar zijn ziel zich bevindt”
Toen Haddzin thuiskwam, vroeg zijn vrouw hiernaar. Hij weigerde het met haar te delen. Op een dag trof hij haar huilend aan en toen vertelde hij het haar. “Bou7ber inou, aqad di foes n sakki inou (mijn ziel zit in het handvat van mijn zwaard)”, vertelde hij.
Het meisje was zich van geen kwaad bewust en deelde het geheim mee aan de oude dame. De oude dame zei haar dat ze op bezoek zou komen en dat ze haar man moest wijs maken dat ze haar tante was. Haddzin kwam op een dag thuis en niet veel later werd er aangeklopt. Ze herinnerde er Haddzin aan dat het haar tante was die op bezoek kwam.
Ze brachten samen de avond door tot Haddzin zich vermoeid terugtrok om te gaan slapen. De listige oude dame nam zijn zwaard weg en gooide het in de zee. Haddzin stierf en op zijn lijk plaatste de oude dame, de armbanden van het meisje. Ze werd meegenomen en weggestuurd naar een eiland.
Intussen was de vijgenboom opgedroogd en rouwden de vrienden van Haddzin, om zijn dood. Samen met hun vrouwen, trokken ze met al hun bezittingen, naar het huis van Haddzin, waar ze hem levenloos aantroffen.
De magiër van de aarde probeerde met zijn krachten het zwaard op te sporen maar zonder resultaat. Ook een poging van de magiër die de vogels aan de hemel kon aanspreken, leverde niets op.
De magiër van de zee dook en zocht de dieptes van de wateren op. Hij zag het zwaard en haalde het naar boven. Haddzin kwam weer tot leven. Ze brachten enkele dagen met Haddzin door. De prins vroeg de magiër van de zee om zijn vrouw op te sporen. Hij wist hem te vertellen dat ze op een eiland zat. Haddzin kwam op het idee om de magiër naar daar te sturen om zich tussen de geiten te mengen. Als zijn vrouw zou langskomen, moest hij met haar armbanden zwaaien.
Het plan lukte en Haddzin had zijn vrouw terug. Haddzin liet het huis achter voor zijn vrienden, om zich naar zijn koninklijke ouders te begeven. Ze gaven hem een groot feest met adjoun en thamja (met fluit en tamboerijn)

Azul,

'Imawlan' isqan s Tamazight, komt van de Algerijnse Imazighen. Ik heb een account op amawal.net, een groot online Amazigh woordenboek en daar deel ik onze Thimenna (gezegden) van Arif en ook onze woordenschat.

Tannemirt nwam, niet ontmoedigd geraken, de Amazigh taal is zeer, zeer rijk en fascinerend

De jakhals en de egel

Uccen d yinsi udfen deg ij n tebhirt.          
Uccen icca attas, al ami war izmir ad ifegh.
Insi ittett ittqellab.
Itet dhrous itteffegh zeg ij n imejra.

Ixezzar ma ad t issufegh nig lla.
Inna as yinsi i wuccen: sni3mil axmi temmuted.
bab n tebhirt ad cek yendar yar barra!
Amenni ig igga wuccen.
Bab n tebhirt indar it awarni wefray.

Uccen immelqa ag yinsi ij n umur nniden.
Ufin ij n tesraft.
Insi idra di tesraft nni.
Iqqim itt3emmar deg ij n teqfift.
Uccen ijebbed xas.
Insi ixs ad yeffey zi tesraft.
Uccen yugi ad t id ijbed.
Inna as yinsi: sekk ayi dd taqfift!

Xsey ad dayes ggey cway
n ibawen i tarwa inu!
Issek as wuccen taqfift.
Igga dayis yinsi cway n ibawen.
Inna as i wuccen "jbed!

Uccen ijbed taqfift.
Iruh yar tarwa m yinsi.
Nnan as: ''mani tejjid babatney?
Inna asen: babatwen semhegh dayis di tasraft!
Insi isal inez dd zi teqfift!
Tuya t innuffar dayes!
Inna as: ''war snexla3 tarwa inu!
Uccen immut zi tfeqqe3t.
Tuya yexs ad tt ixelf zeg yinsi, umi tuya t ijja di tebhirt.
Ttyil as aqa yejji t di tesraft         

De jakhals en de egel gingen een moestuin binnen. De jakhals begon veel te eten, tot hij niet meer uit de moestuin kon geraken. De egel at met mate en kon langs een afvoer, de moestuin verlaten.

De egel zei tegen de jakhals: “doe alsof je dood bent, dan zal de eigenaar je naar buiten gooien’ De jakhals volgde de raad op, maar werd over een omheining gegooid.
Dit zorgde voor wrok tegenover de egel.

Een andere keer, kwamen de egel en de jakhals mekaar tegen en ze zagen een put met ibawen (bonen). De jakhals hielp de egel neerdalen in een mandje en zo begon de egel het mandje met bonen te vullen.

Vervolgens trok de jakhals, enkel het mandje naar boven en weigerde de egel opnieuw naar boven te trekken.

De egel zei hem: “ Laat het mandje zakken, ik wil het vullen met bonen voor mijn kinderen!”
De jakhals stemde in en liet het mandje zakken, waarop de egel het begon te vullen.  De jakhals trok het naar boven en bracht het naar de kinderen van de egel.

De kinderen vroegen waar hun vader was. “Jullie vader heb ik in de put achtergelaten”, zei de jakhals.  De egel sprak uit het mandje, “ik zat onder de bonen verstopt, laat mijn kinderen niet schrikken!”

De wraak van de jakhals voor de egel die hem in de moestuin achterliet, was dus uitgedraaid op een mislukking.

Het verhaal van de leeuw, de jakhals en de vos ( met vertaling)

Tanfust n weyrad d wuccen d wecâeb

Ayrad/Izem d wuccen d wecâeb fghen ad imaren. Tfen dd tigheydett n wezghar, d uyarzîz d muka/twuct. Usin dd ad aregûhên; iwdên dd ghar ict n tesrighwa, yenna s weyrad: 'Wi gha yebdân zzay wem?'
Yenna s wuccen 'D necc i gha yebdân.'
Yenna s weyrad/Izem 'Sentta di Bettû.'
Yessentta wuccen ibettâ. Yenna s: 'Tigheydett n wezghar i nec, muka/twuct i wecâeb, cek, a âemmi ayrad/Izem, ad teysid ayarzîz.'
Yekkar weyrad yeks as azedjif i wuccen yuyr it ghar tesrighwa.
Yenna s weyrad i wecâeb: 'Bdâ, a yacâeb.'
Yenna s wecâeb: 'A âemmi yayrad/Izem, muka/twuct ad zzay s tareyqêd; ayarzîz ad zzay s temmucerwed; tigheydett n wezghar ad zzay s temmuneswed.'
Yenna s weyrad/Izem: 'Wi c yesremden bettû ya, a âemmi yacâeb.'
Yenna s: 'Isremd ay it uzedjif in n wuccen yuyren ghar tesrighwa!'

Een leeuw, een jakhals en een vos gingen samen jagen. Zo vingen ze een gazelle, een haas en een uil.

Op weg naar huis, kwamen ze ter hoogte van een johannesbroodboom, dan vroeg de leeuw, "wie van jullie zal de opbrengst van de jacht verdelen?" "Ik zal het doen," antwoordde de jakhals. "Goed dan, begin te delen", antwoordde de leeuw. De jakhals begon met verdelen. Hij zei: "gazelle is voor mij, de uil is voor de vos, en jij 'meneer' de leeuw, krijgt de haas.”

De leeuw trok onmiddellijk de kop van de jakhals eraf en hing deze op aan de johannesbroodboom . Toen draaide hij zich en zei tegen de vos: ". Begin vos"
De vos antwoordde: ''Meneer de leeuw, de uil zal u als ontbijt krijgen, de haas zal zijn voor uw lunch,. En ten slotte, zal de gazelle voor uw diner zijn "

"Wie heeft je deze verdeling geleerd beste vos?" vroeg de leeuw. "Het hoofd van de jakhals, opgeknoopt aan de johannesbroodboom, heeft me dat geleerd!" zei de vos.

Bij de Imazighen van Arif is er een spel genaamd 7abarish.
Iemand bewaakt een hoopje oude schoenen, met een stok in het midden, waar hij of zij rond cirkelt. Anderen moeten proberen de schoenen weg te kapen.
Als hij of zij alle schoenen kwijt is, mogen ze de schoenen naar hem of haar slingeren.

Wie door de bewaker, met de voet wordt geraakt, moet zijn plaats innemen als verdediger van de schoenen.
Ze roepen tijdens het spel ook: "7abarish, 3aksha mou3orish!" om de bewaker op te jagen :p

Probeer dit spel aan de jonge Imazighen mee te geven :)
Azul