Amazigh.nl

Azul

oedm isharshen, 3ammas yasirdh. letterlijk: een gedeeld aangezicht is nooit gewassen, met andere woorden: bij gedeeld bezit zijn er verschillende meningen gemoeid waardoor verwaarlozing het gevolg is.

Een andere die ik gebruik is: thitawin o khasnt boe afray:  ogen hebben geen omheining, begrenzing, dus je kan ze niet afrekenen op kijken naar iets.

Azul


Met de jaren pikken we allemaal wel eens woorden op van onze ouders. Deze prachtige woordenschat benadrukt mee de eigenheid van onze taal, maar vatbaar is voor de arabisering die graag infiltreert. Persoonlijk ben ik altijd blij geweest wanneer ik deze iwaln heb kunnen opnemen terwijl anderen nietsvermoedend hun woordenschat vergooien voor andere talen. Hieronder een lijst die bij me is opgekomen.

Zo geeft men bijvoorbeeld bij ons, dingen die iemand zei maar vaag herinnerd worden, aan met 'ayadoeya'. Bijvoorbeeld: inayid ayadoeya manis shek : hij zei me ......van waar ben je.

Intussentijd: koedkoed, ik merk een verband met het woord 'akoed' dat 'tijd' betekent

boom: as shroe : officieel is het askloe

landbouw: tyarza, hij bewerkt de grond : isharezz, ikarez

spijt: tyarrzzawt

medicijnen: isoefar: officieel isafarn

vegen: sekk, sfadh

aanzetten: sirgh

familie: rwashoel, twashoelt


Ik merk op dat wanneer ik ze gebruik, mensen ze neigen op te nemen in het vervolg van gesprek.

Hierbij een oproep om verdoken woordenschat te delen, tanmirt nwam

Azul


Heb net een Libisch Tamazight lied beluisterd. Hun variant is nauw verwant aan kabylisch en riffijns tamazight. Erg mooi hoe de zanger, de igrawliyen bezingt o.a. met: mazal oer nagwed la7bs nsen, mazal our nagwed rsas nsen, nog steeds schrikken hun gevangenissen en kogels ons niet af.

Niet te vergeten dat de Imazighen daar de doorslag gaven bij de val van het regime en nu olie installaties bezetten om erkenning te verkrijgen. ayouz i imazighen n libya


Hier de link: https://www.youtube.com/watch?v=1jfhzJyBPZM

Azul

Als kind werden deze verhalen al aan mij verteld, maar ik vraag me af of deze authentiek Amazigh zijn of van ergens overgewaaid.

Azul

Een alleenstaande vader met zeven dochters, moest op een dag gaan reizen. Hij droeg zijn dochters op om zich terwijl terug te trekken naar het taddart n nejj (bovenverdieping). Hij zei hen dat ze geen familie hadden en zodus voor niemand mochten opendoen. Intussen plantte hij voor elk meisje een Tabhirt met een appelboom, munt en begroef  bij elk een ei in het zand. Uit de staat van hun moestuintjes zou hij achteraf de kuisheid van zijn dochters kunnen opmaken.

In het dorp was wel een amshoem die uit was op hun maagdelijkheid. Zo betaalde hij een oude dame om zich voor te doen als de tante van de meisjes. Hij kon zich dan verkleden als een meisje om zo binnen te geraken. Toen ze gingen aankloppen, deed één van de oudere dochters open en vroeg wie ze waren, waarop de oude dame ronduit begon te vertellen over hun verwantschap en erin sloeg om de jongeman binnen te loodsen. De meisjes waren opgetogen om hun nicht en tante te ontmoeten maar de jongste van de zeven herinnerde zich de woorden van haar vader en sloot zich verderop op.

De andere meisjes genoten zodanig van het gezelschap dat ze aan de zogezegde tante vroegen of hun nicht de nacht met hen mocht doorbrengen, wat ze maar al te graag toeliet. De listige jongen bedwelmde hen die nacht en beroofde hen van hun maagdelijkheid. Ook stal hij al hun ishamoesn n nokarth (knapzakken met zilver) en ging ervandoor. De naïeve dochters bleven vernederd achter en toen hun vader terugkeerde merkte hij aan hun moestuintjes dat hun kuisheid was geschonden. Haastig verkondigde hij in het dorp dat zijn dochters snel moesten gaan huwen en in snel tempo volgden ze mekaar in het huwelijk op. De jongste van hen, die onaangeroerd bleef, liet weten dat ze nog niet klaar was om te trouwen.

De verkrachter die nog vrij en onherkenbaar rondliep, aasde nog op het jongste meisje omdat zij was kunnen ontkomen. Hij begaf zich daarom op een dag terug naar het huis en klom in een askroe (boom) waarnaast tahendsht (cactusvijgen) groeide. De boom bevond zich onder het raam van het meisje.  Hij zwaaide met zilver en vroeg haar om met hem mee te gaan. Ze herkende hem niet maar sloeg zijn aanbod wel af. Toen hij daarop zich een weg wilde banen door haar raam, hakte ze met een bijl op hem in waardoor hij in de cactussen viel. Zijn snode plan was mislukt.

Op een dag lukte het hem wel om met zijn vermommingen, haar te doen instemmen met een huwelijk. Hij wilde haar op de dag van het feest, duwen in een tasreft n ikshodn thargha dhays timessi ( put met brandend hout). Haar kleine aanstaande thalwest (schoonzus) had zijn plan gehoord en toen ze in de kamer van de gesluierde bruid kwam versprak ze zich. Ze zei: “ wat een mooie bruid ben jij, wat jammer dat hij je in een put wil gooien”. De pientere bruid reageerde door te vragen of ze even haar plaats wou innemen tot ze terugkwam. De kleine onwetende schoonzus ging op haar plaats zitten en bedekte zich met een sluier. Even later verscheen de kwaadwillige isli (bruidegom) en gooide nietsvermoedend zijn eigen zus in het vuur. Pas toen het al te laat was merkte hij wie hij erin had gegooid.

Ondertussen was de ontsnapte bruid al ver weg en ze klopte aan bij een houtbewerker. Ze vroeg hem of hij een talqjart (kastje) wou maken waarin zij zou passen. Hij voelde zich tot  haar aangetrokken en keek haar snakkend aan, waarop zij de benen nam.

Een andere, oudere houtbewerker kon haar wel verder helpen. Hij maakte voor haar een kastje dat je kan verslepen en waarin ze zich kon verschuilen. De boze isli zat haar op de hielen nadat de vorige houtbewerker hem de weg had gewezen, maar de oudere houtbewerker verklaarde dat hij geen jonge vrouw had gezien. Het meisje had zich in tussentijd verschanst in de tuinen van een rijke landheer.

’S Nachts kwam ze uit het kastje en at ze van de groenten in de tuin. Na een tijd merkte de landheer dat zijn groenten werden opgegeten en bracht zijn zoon op de hoogte. Die besloot om ’s nachts het terrein te bewaken. Toen de avond viel en het meisje verscheen, kon de jongen zijn ogen niet geloven. Zulke schoonheid had hij nooit eerder gezien. Hij verzweeg wat hij zag en vertelde zijn vader eenvoudigweg dat hij met een talqjart wilde trouwen. Deze vond het een absurd idee maar organiseerde toch een feest voor zijn zoon. De dag na het feest kwam een werkster ontbijt brengen, toen ze oog in oog kwam te staan met de oogverblindende bruid die uit het kastje was gekropen. Wanneer zijn ouders op de hoogte waren gebracht, gaven ze opdracht om een tweede, uitbundiger feest te houden. De andere zoon van de landheer besloot met zijn thaqzint (hondje) te trouwen omdat hij dacht dat die nog mooier zou uitpakken. Hij werd later op de huwelijksnacht verslonden door zijn dierlijke bruid.

De mooie bruid van het kastje had haar nieuwe familie verteld over haar helse avontuur en vroeg om beveiliging. Alleen, ging de herder van het landgoed zijn mond voorbijpraten in het dorp. Tegen betaling had hij de boze isli ingelicht over de locatie van de zijn doelwit. Hij bedacht een list om het landgoed in te dringen. Hij kocht een koe van de herder, at deze op en kroop in de vacht om tussen de koeien op te gaan.

Het meisje had intussen al een zoontje en kwam met hem de trap af. Een koe verliet de kudde en stormde plots naar de trap, waarop het alerte meisje een bijl bovenhaalde die ze altijd meenam. Ze trof de vermomde isli op zijn hoofd waardoor hij in mekaar zakte. De mensen rondom haar verweten haar dat ze een koe had verwond, maar ze ontmaskerde de man die haar al die tijd achterna zat. Hij werd afgevoerd en afgerekend op zijn terreur. Zij zette haar gelukkiger leven verder en bloeide in haar nieuwe omgeving.

Azul d tanmirt

tayri idhay yanoefsren, thjay di mezri

a thani ira dhay itaran thaynith, thejidhayi rokh temhafigh

Khmi ntemzzar d assntef
Amsabdi nagh, ttazith itqsen

Memsh zays gha ksegh thitawin
thina war khasnt boe afray

Azri i dhays wayedji n tqadoe7t, netta zi thifres iyshnen

A then khafi yesagwajn akhiyek

Nesh aright ghar izren ijigh khamren dagw oer
_______________________

De liefde die mij is ontglipt, liet mij in verlangen achter

Zij die me aandacht schonk, je hebt mij verdwaasd gelaten

Ons weerzien is een oprakeling
Weg van mekaar zijn, een pijnlijke barst

Hoe kan ik mijn ogen van haar afwenden, ogen kennen geen omheining

Haar schoonheid komt niet uit een doos, hij bestaat uit mooie gezichtstrekken

Jij die droefheid voor me op een afstand houd

Ik heb het gehouden bij dichtverzen die ik in mijn hart opgeborgen liet

Azul

tsnemm arppoen? Het is dun, knapperig brood waar men dan saus over giet en yazidh abldi bij serveert. Ik ben zo goed als zeker dat dit een Amazigh gerecht is. Ik ben ook gewend dat er zemboe (gemalen imendi) op wordt gedaan.

Azul khawm, tanmirt

Azul


Tiddoukla betekent vriendschap, vereniging.

Natuurlijk mogen mensen begaan zijn met humanitaire kwesties maar die sympathie voor de arabische wereld mag niet afdoen aan het belang van de Amazigh kwestie. Rather than addressing foreign affairs we should seek to resolve our own matters in Tamazgha.

De darija sprekende verarabiseerde Imazighen moeten zoveel mogelijk verzoend worden met hun ware identiteit in de plaats van te leven in een illusionair lidmaatschap van een arabische unie. Zoniet blijft een voedingsbodem voor propaganda van ideologieën waar wij geen timqit mee te maken hebben.

Azul

Hier enkele links met muziek & beeldmateriaal :)

http://www.youtube.com/watch?v=TCOza1ojEAg
http://www.youtube.com/watch?v=tXfgjq_lWu4

Azul

Idd, uw vergelijking didn't make much sense maar je hebt dat al reeds gecompenseerd met andere wijze bevindingen :).

Persoonlijk hecht ik niet veel belang aan mijn stam, de vaststelling dat wij ondanks onze diversiteit als Imazighen toch allemaal onder dezelfde noemer vallen, stemt mij het meest tevreden. Die tiddoekra is wel bijzonder want zoals je zegt, de affiniteit met ons eigen volk heeft voorrang op banden aanhalen met het midden oosten bijvoorbeeld. I3rabn hebben gebruik gemaakt van de rivaliserende stammen om hun taal en cultuur te vestigen. Gelukkig hebben wij dat element van terugplooien op onze identiteit wanneer onze rechten in het gedrang komen.

Maar, mij zullen ze ook nooit een haat tegen de joden aanpraten want daar hadden we duizend jaar voor er sprake was van islam, geen disputen mee. Er bereiken mij ook veel berichten van familie in amerika en europa, waarbij joden persoonlijk het onderscheid maken tussen marokkanen zijnde Imazighen en hun gezworen vijanden, de i3rabn.


Tanmirt, Azul

Azul

Als ik in Marokko ben trek ik meestal naar het afgelegen Wawzart, Ait Touzine. De wortels van mijn ouders liggen daar. Het is een nu praktisch verlaten dorpje hoog in de bergen. De weg is begaanbaar tot Soef en daarna is het ploeteren naar Wawzart.

Ik heb laatst opnames gemaakt en recent op youtube gezet. Er is overvloedige watervoorziening en de grond is vruchtbaar. Toen ik er aankwam zag ik dat er mensen van bosbeheer olijfbomen en amandelbomen waren aan het planten om mensen terug te lokken (ik denk tevergeefs). Het uizicht is er heel mooi en ik verkies het boven een banale strandvakantie.

Het is heel spijtig dat er een bergvlucht heeft plaatsgevonden, want er rust veel geschiedenis van de ooit 200 imzdagh.

Aarzel niet jullie situatie te delen als bij jullie iets gelijkaardig heeft plaatsgevonden.

Snamirghken atass, Azul

Azul

Shen twarathin tasrigh amo kh yiwden tiri oeshinasn ismawn am boeyinjenn (de vuilerik) nigh boeqshar (de kaalkop), boeshkroed (pootmans),...

De grappigste vind ik namen die aanduiden dat iemand onwetend of een nietsnut is: asadhoen, rfa3nid, azzbee, abrossi, amdhroer, amn3i, enz.

Als jullie er nog kennen, aarzel niet ze te plaatsen

Tanmirt

Wat jij verstaat onder Arabische cultuur is in wezen een samenraapsel van overwegend niet-arabische disciplines en kunsten die men onderbrengt onder Arabische naamgevingen om de eer op te strijken.

Muziek steunt op een goed melodie en dat kan je met onze instrumenten ook. Eens dat er is klinkt onze taal evengoed op een mooi melodie. Kijk ook naar de rai die ongetwijfeld Amazigh invloeden kent.

Wat mooie vrouwen betreft, dat is relatief en veel gearabiseerde volkeren worden gebruikt om een zogezegd Arabische schoonheid te vertegenwoordigen.

Azul

Azul


Ghzarm igrawliyen mamash tfan thalawin n gaz d nift di Zouara:


http://www.youtube.com/watch?v=F5IF2ia0QO4

Azul


Nichane athawmat, they mean business. Yejja daysen iref ani n gadafi, mezri n toutlayt nsen. Die hunkering naar onze taal, vrijheid en wereldbeeld raast in veel Imazighen. De Igrawliyen van Libië waren beslissend in de val van het regime en ze moeten niet toekijken hoe zowel hun grondstoffen als het fundamenteel recht op Tamazight, worden afgepakt. We are the natives, our lands belong to us and we should not be governed by invaders.

Het is te betreuren dat mensen vandaag de dag kinderen opvoeden in het arabisch of europese talen terwijl ze Imazighen zijn. Tamazight is de bindende factor, wat we met mekaar gemeen hebben. Het is de taal waarmee ik gelukkig nog met mijn neven uit verschillende landen kan grappen en praten. Mijn oom die op bezoek is uit frankrijk is erg misnoegd door het feit dat zijn kleinkinderen in het Frans ratelen en hem niet verstaan. Hetzelfde voor de kinderen van mijn broers. Door de laksheid van hun ouders, missen deze kinderen affiniteit met hun izawran, een schande gewoon, alsof iromyen ons onderscheidingen gaan toekennen omdat we vlot hun taal spreken

Je krijgt tighofiwin van deze absurditeiten, tazzz

Tanmirt