Mohamed Mrabet samen met Aynan en Bahara op Crossing Border

Gestart door student1980, 09/08/2009 om 20:16:31

student1980

Het Haagse Crossing Border voegt deze week weer een aantal interessante artiesten toe aan de affiche. Eerder werd al bekend dat Monsters of Folk komt, nu komen daar nog een aantal namen bij. The Decemberists, Sleepy Sun, Akron/Family, Thomas Rosenboom, James Kelman, BOEST en Mohammed Mrabet komen ook langs deze editie.

Crossing Border vindt plaats van 19 tot en met 21 november in Den Haag. Er zijn al kaarten verkrijgbaar via de website.

Uitgeverij Nieuw Amsterdam zal in oktober het boek Manaraf van Mrabet uitgeven.

Manaraf
Mohamed Mrabet
Samenvatting
Vertaald en bewerkt door Simon-Pierre Hamelin

‘When I tell a story I don’t know where or why it began, how it will continue or when it will end. A story is like the sea, it has no beginning and no end, it is always the same and still it keeps always changing. When the ears want to hear, a voice begins to speak. Today the ears don’t want to hear but the eyes want to see. And when the pen forms words the story becomes a rock and rocks never change.’ Mohamed Mrabet

De wonderbaarlijke omzwervingen van een Marokkaanse Odysseus

Manaraf is een anekdotische roman. De poëtische avonturen wisselen van karakter: soms zijn het oosterse sprookjes, soms (bovennatuurlijke) dromen, dan weer allegorieën en een andere keer realistische verslagen van de gruwelijkheden tijdens de onafhankelijkheidsstrijd van Marokko. En altijd gaat het over de spanning tussen twee culturen die elkaar niet verdragen. De taal van Mrabet is verraderlijk eenvoudig, intuïtief en verleidelijk. Met zijn unieke vertelstem trekt hij de lezer zijn verhaal in en weet hij hem te ontroeren en diep in zijn hart te raken.

http://www.nieuwamsterdam.nl/manaraf

Bades


student1980




student1980

Wie is de schrijver?
Tanger â€" ‘Paul Bowles sprak geen Arabisch.’ Het is Mohammed Mrabet die het zegt, en die het kan weten, want hij werkte jarenlang als manusje-van-alles voor de Amerikaanse schrijver die het grootste deel van zijn leven in Marokko woonde.
En dat is toch nieuws, literair nieuws, dat niet-spreken van het Marokkaans-Arabisch door Paul Bowles, want was hij niet de vertaler van Mohammed Choukri’s Hongerjaren, een keiharde roman over een straatarme Riffijnse jeugd, die decennialang in Marokko op de zwarte lijst stond? Wist Bowles dat boek zo niet voor een groot publiek te ontsluiten?
Jazeker. Alleen vertaalde de Amerikaan het dus niet in het Engels uit het Standaard-Arabisch, waarin het was geschreven, maar uit het Spaans.
Al pratend met Mohammed Mrabet begrijp ik dat het ongeveer zo moet zijn gegaan: Choukri en Bowles bogen zich samen over de tekst van Hongerjaren. Choukri vertaalde zijn eigen roman zin voor zin in het Spaans, dat hij goed sprak, en Bowles, die het Spaans ook uitstekend beheerste, maakte er Engels van.
Tahar Ben Jelloun, die in Frankrijk woont, heeft Hongerjaren ook vertaald, direct uit het Standaard-Arabisch. De Franse versie van Ben Jelloun, Le pain nu, vergelijken met de Engelse van Bowles, For Bread Alone, kan interessante verschillen aan het licht brengen. De arabist die de oorspronkelijke Arabische versie er ook nog naast kan leggen, zal vermoedelijk kunnen vaststellen hoezeer Ben Jelloun en Bowles, zo heel verschillende schrijvers, er hun eigen boek van hebben gemaakt.
Volgens Mrabet sprak Jane Bowles, de vrouw van Paul, wél goed Marokkaans-Arabisch. Maar Paul zelf dus niet. ‘Een paar woorden’, aldus Mrabet. De schrijver deed wel graag voorkomen alsof hij die taal goed beheerste, iets dat zijn toch al exotische imago vermoedelijk geen kwaad deed.
Zo belangrijk als Bowles niettemin voor Mohammed Choukri is geweest, zo belangrijk was hij ook voor Mohammed Mrabet, die praktisch analfabeet is maar toch een dozijn boeken op zijn naam heeft staan. Die boeken â€" verhalenbundels, romans â€" zijn door Mrabet op band ingesproken, en Paul werkte die banden uit. Ook hier was de voertaal Spaans.
Na de dood van Bowles in 1999 was er niemand meer om Mrabets verhalen nog op te schrijven. In zekere zin stierf hij mét de beroemde Amerikaanse schrijver. Hier en daar werd zelfs geopperd dat hij dood was, soms met datum van overlijden erbij. In Le Monde suggereerde Tahar Ben Jelloun dat Mrabet een uitvinding van Bowles is geweest.
Simon Pierre Hamelin, directeur van boekhandel alias cultureel centrum Colonnes in Tanger, schrijft die uitspraak toe aan jaloezie. Tenslotte is Mrabet internationaal een van Marokko’s bekendste ‘schrijvers’ â€" in Marokko zelf kennen maar weinig mensen hem. Hamelin nam onlangs Bowles’ plaats in en tekende de korte roman Manaraf uit de mond van Mrabet op. Ditmaal was de voertaal Frans. Manaraf wordt binnenkort uitgegeven door Nieuw Amsterdam. De Nederlandse vertaling is een primeur.
KEES BEEKMANS


Bron: De Groene Amsterdammer, jaargang 133/nummer 43

student1980

Jammer!

ZATERDAG CROSSING BORDER UITVERKOCHT!

14 / 10 / 2009
Zaterdagavond 21 november is het Crossing Border festival uitverkocht. De beschikbare kaartjes zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. Deze aankondiging zat er daarom al een tijdje aan te komen maar nu, meer dan een maand voor de start van het festival, zijn we op de zaterdag uitverkocht. Voor ons natuurlijk heel fijn, echter voor degenen onder jullie die nog geen kaartjes aangeschaft hebben minder goed nieuws.
Haast je dan ook als je het festival toch wil bezoeken. Voor de vrijdagavond zijn nog steeds een aantal kaarten beschikbaar en de zondag in Antwerpen is ook nog niet uitverkocht. Hier staan vele artiesten die ook op de zaterdagavond te zien zijn zoals: Patrick Watson & the Wooden Arms, Jim White, Per Olov Enquist, Monsters of Folk, Steve Earle, Jay McInerney en vele anderen.

student1980

#7


De Marokkaanse verhalenverteller Mohammed Mra­bet werd begin jaren zestig door Paul Bowles (1910-1999) ontdekt als een analfabeet met een magische verbeeldingskracht. De Amerikaanse schrij­ver, die sinds 1946 in vrijwillige ballingschap in Tanger leefde, was zo enthousiast over de vertelkunst van zijn chauffeur en manusje-van-alles dat hij diens verhalen met een bandrecorder opnam en in het Engels vertaalde. Die samenwerking leidde tot een twaalftal novellen, romans en verhalenbundels, waarmee Mrabet (1940) internationaal enige faam verwierf. Na de dood van Bowles leek het lot van de verhalenverteller Mrabet bezegeld te zijn.

De laatste jaren heeft hij evenwel een nieuwe bezorger van zijn literaire talent gevonden in de persoon van een Franse boekhandelaar in Tanger, Simon-Pierre Hamelin. De kleine roman Manaraf werd door hem 'opgetekend en uitgewerkt'. Dat Mrabet hier Mohamed met één m heet en in 1936 geboren zou zijn, doet er weinig toe. Ik herken hem onmiddellijk als de verteller die in een eenvoudige, onopgesmukte stijl een magisch universum weet te creëren.

De stem van de ik-verteller, Mrabet geheten, geeft het verhaal van meet af aan een overrompelende directheid. We zitten meteen in de rauwe werkelijkheid van een kif rokende visser uit Tanger, die op een avond op duivelse wijze wordt verleid door 'Lola', de vrouw van een Franse politieman, die in de nachtelijke uren een losbandig tweede leven leidt in de medina. Nadat hij uit haar omhelzing is gevlucht, droomt hij dat ze een vloek over hem heeft uitgesproken. De volgende dag verweert hij zich op gewelddadige wijze tegen de Franse politieman. Op de vlucht voor de autoriteiten en de vloek van Lola duikt hij onder in een grot aan zee, door zijn beste vriend voorzien van proviand en het laatste nieuws uit Tanger, waar halverwege de jaren vijftig de onafhankelijkheid gloort.

Het verhaal van zijn tijdelijke ballingschap vormt het hart van de roman. Hier toont Mrabet in verschillende registers een staalkaart van zijn kunnen als verteller. Zo ontmoet hij op het strand een nomadische Afghaanse prins met in een juwelenkistje zijn tot kikker omgetoverde gemaal, die na het eten van het verse vlees van een zee-egel weer even haar oorspronkelijke staat hervindt. Ze zingt voor hem 'het meest betoverende lied' dat hij ooit hoorde: 'Haar stem steeg op naar zulke hoogten en klonk zo loepzuiver, de muziek voerde ons zo ver mee, dat in de wijde omgeving mens noch dier zich nog durfde te verroeren. De wind was gaan liggen, de zee maakte geen geluid meer. De tijd stond volgens mij stil.' Mrabet weet hier het sprookjesachtige zo lyrisch te verbeelden dat je er als lezer helemaal in meegaat.

En vervolgens zet hij je weer met je benen op de grond door de komst van een oude reus, een man die in de jaren twintig met Mrabets grootvader heeft gestreden voor een onafhankelijke Rifrepubliek. Hier voert Mrabet een verteller op die getuige is geweest van een onvoorstelbaar gruwelijke episode uit de Marokkaanse geschiedenis en daar even onomwonden als gedetailleerd verslag van doet. Tegelijkertijd is het een ode aan zijn grootvader en diens onverzettelijke geest.

Van diezelfde onverzettelijkheid getuigt de kleinzoon tegen een hysterische Amerikaanse, voor wie hij een weekendhuisje heeft gebouwd aan het strand. Tijdens het inwijdingsfeest blijkt dat ze met 'de knapste man van Tanger' wil trouwen. Ongezouten dient hij de vrouw, die vanwege haar geld denkt te kunnen beschikken over deze nobele wilde, van repliek. De beschrijving van het feest is even hilarisch als vlijmscherp. De decadente scene van expats die zich overgeven aan een orgie van je welste, wordt genadeloos op de hak genomen.

Langs sprookjesachtige weg voltrekt zich vervolgens de loutering die Mrabet herboren doet terugkeren in de straten van Tanger. In het bestek van iets meer dan honderd bladzijden heeft hij je meegenomen op een betoverende reis.
(ALLE LANSU)

Mohamed Mrabet - Manaraf
Vertaald door Irene Deckers, Nieuw Amsterdam, â,¬14,95.


Bron: http://www.parool.nl/parool/nl/26/BOEKEN/article/detail/265677/2009/10/28/Mohamed-Mrabet---Manaraf.dhtml

student1980

KEES BEEKMANS
'Paul Bowles sprak geen Arabisch." Het is Mohammed Mrabet die het zegt, en die het kan weten, want hij werkte jarenlang als manusje-van-alles voor de Amerikaanse schrijver die het grootste deel van zijn leven in Marokko woonde.
En dat is toch nieuws, literair nieuws, dat niet-spreken van Arabisch door Paul Bowles, want was hij niet de vertaler van Mohammed Choukri's 'Hongerjaren', een keiharde roman over een straatarme Riffijnse jeugd, decennialang in Marokko op de zwarte lijst? Wist Bowles dat boek in de jaren zeventig zo niet voor een groot publiek te ontsluiten?
Jazeker. Alleen vertaalde de Amerikaan het dus niet in het Engels uit het Standaard-Arabisch - waarin het was geschreven - maar uit het Spaans.
Mrabet legt uit dat het ongeveer zo moet zijn gegaan: Choukri en Bowles bogen zich samen over de tekst van 'Hongerjaren'. Choukri vertaalde zijn eigen roman zin voor zin in het Spaans, dat hij goed sprak, en Bowles, die het Spaans ook uitstekend beheerste, maakte er Engels van.
De Marokkaanse schrijver Tahar Ben Jelloun, die in Frankrijk woont, heeft 'Hongerjaren' overigens ook vertaald, direct uit het Standaard-Arabisch. De Franse versie van Ben Jelloun - 'Le pain' nu - vergelijken met de Engelse van Bowles - 'For Bread Alone' - kan interessante verschillen aan het licht brengen. De arabist die de oorspronkelijke Arabische versie er ook nog naast kan leggen, zal vermoedelijk kunnen vaststellen hoezeer Ben Jelloun en Bowles, zulke geheel verschillende schrijvers, er hun eigen boek van hebben gemaakt.
Volgens Mrabet sprak Jane Bowles, Pauls vrouw, wél goed Marokkaans-Arabisch. Maar Paul zelf dus niet. 'Een paar woorden', aldus Mrabet. De schrijver deed wel graag voorkomen alsof hij die taal goed beheerste, iets wat zijn toch al exotische imago vermoedelijk geen kwaad deed.
Zo belangrijk als Bowles niettemin voor Mohammed Choukri is geweest, zo belangrijk was hij ook voor Mohammed Mrabet, die praktisch analfabeet is maar toch een dozijn boeken op zijn naam heeft staan. Die boeken - verhalenbundels, romans - zijn door Mrabet op band ingesproken, en Paul werkte die banden uit en vertaalde ze in het Engels. Ook hier was de voertaal Spaans.
Na de dood van Bowles in 1999 was er niemand meer om Mrabets verhalen nog te vertalen en op te schrijven. In zekere zin stierf hij mét de beroemde Amerikaanse schrijver. Hier en daar werd letterlijk geopperd dat hij dood was, soms met datum van overlijden erbij. In de Franse krant Le Monde suggereerde Tahar Ben Jelloun dat Mrabet een uitvinding van Bowles was geweest.
Simon Pierre Hamelin, directeur van boekhandel alias cultureel centrum Colonnes in Tanger in Marokko, schrijft die uitspraak toe aan jaloezie. Tenslotte is Mrabet internationaal een van Marokko's bekendste 'schrijvers' - in Marokko zelf kennen maar weinigen hem. Hamelin nam Bowles' plaats in en tekende onlangs de korte roman 'Manaraf' uit de mond van Mrabet op, uitgegeven door Nieuw Amsterdam. Nu was de voertaal Frans. De Nederlandse vertaling is een primeur, want een Franse versie is nog niet op de markt.
Het werk van de 73-jarige Mrabet valt moeilijk te classificeren. Volgens Hamelin houdt het het midden tussen sprookje, volksverhaal en novelle. En inderdaad is 'Manaraf' een soort Marokkaanse Odysseus, waarin een zekere Mrabet de rol van de held speelt. Aardig is het verhaal binnen de roman over de grootvader van held Mrabet, die Mahand heet en zo sterk is dat hij 'bergen met één hand samenvoegt'. Samen met twee vrienden, afkomstig uit hetzelfde Riffijnse dorp en toevallig ook Mahand geheten (Mahand-die-zeeën-van-melk-drinkt en Mahand-die-wol-uit-steen-trekt) neemt de grootvader van Mrabet deel aan de wrede Rifoorlog in de jaren twintig tegen de Spanjaarden, die de Riffijnen uiteindelijk zullen verliezen.
Dat er in 'Manaraf' een begenadigd verteller aan het woord is, is onmiskenbaar. En wie de Marokkaanse orale cultuur enigszins kent, ziet dat Mrabet daaraan schatplichtig is. Zeker, hij vertelt zijn eigen verhaal, waarin ook zijn eigen (familie)geschiedenis is verweven, maar giet het in de vorm van een Marokkaans volksverhaal. Dat is bijzonder, en dat zag Paul Bowles indertijd ook.
Dat zien intussen ook anderen. Nu de verhalenvertellers in Marokko een met uitsterven bedreigde soort zijn geworden, publiceren steeds meer uitgevers volksverhalen en sprookjes die hier te lande soms al eeuwenlang worden verteld. Een goed voorbeeld zijn de Duizend-en-één-Nacht-achtige verhalen die dokter Légey, een vrouwelijke arts die omstreeks 1930 in Marrakesj werkte, verzamelde in onder andere de harem van de sultan, waar zij als arts toegang toe had. Ze vertaalde ze zelf in het Frans en liet ze uitgeven, een bundel die hier onlangs werd herdrukt en het goed doet. Een man als Mrabet staat midden in deze vertellerstraditie.
Een vader en een grootvader, een eenvoudig, ongeletterd, gastvrij man, die bezoekers thuis ontvangt en door zijn vrouw bereide kip laat voorzetten. Een verhalenverteller maar een even belangrijk primitief soort schilder, deze Mohammed Mrabet. Een vertegenwoordiger van maar nauwelijks - door Bowles en dokter Légey - ontdekt cultuurgoed dat alweer op het punt staat te verdwijnen.
Mohammed Mrabet heeft een dozijn boeken op zijn naam staan. Hij heeft ze op band ingesproken.

Bron: Trouw, 17 november 2009